Đột quỵ ngày càng trẻ hóa và không còn là căn bệnh của riêng người lớn tuổi, giới trẻ cần đặc biệt cảnh giác với những dấu hiệu sớm để bảo vệ chính mình.
Trong khi nhiều người vẫn nghĩ đột quỵ là căn bệnh của tuổi già, thì thực tế đang cho thấy một sự thật đáng sợ: người trẻ đang ngày càng trở thành "con mồi" mới của căn bệnh này. Không còn là chuyện hiếm, đột quỵ ở độ tuổi 20–35 đang gia tăng nhanh chóng và gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, thậm chí tử vong nếu không được nhận diện và xử lý kịp thời.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào năm 2024, số ca đột quỵ ở người dưới 45 tuổi đã tăng đáng kể trong 10 năm qua.
Tại Việt Nam, số người trẻ nhập viện vì đột quỵ cũng đang ở mức báo động, thậm chí có những trường hợp chỉ mới 18–20 tuổi. Xu hướng đột quỵ không còn là bệnh của người cao tuổi, mà đang lan rộng trong giới trẻ, với 10‑15% trường hợp ở nhóm tuổi này.
Nguyên nhân chính được xác định đến từ lối sống hiện đại: thức khuya, stress kéo dài, ăn uống thất thường, hút thuốc, lạm dụng rượu bia, ít vận động, và đặc biệt là lạm dụng thiết bị điện tử khiến giấc ngủ và tuần hoàn máu bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ, nhưng cơ thể thường có những “tín hiệu cầu cứu” trước đó.
Dưới đây là 6 dấu hiệu người trẻ không được phép bỏ qua:
1. Đau đầu dữ dội, bất thường
Không giống đau đầu do thiếu ngủ hay căng thẳng thông thường, đây là cơn đau "đột ngột như búa bổ", không có dấu hiệu thuyên giảm, có thể đi kèm chóng mặt hoặc buồn nôn.
2. Tê yếu tay chân, mặt xệ một bên
Đột nhiên một bên cơ thể bị yếu, tê hoặc cử động không bình thường, đặc biệt là miệng, mắt và tay là dấu hiệu điển hình của đột quỵ.
3. Nói ngọng, khó nói hoặc không hiểu người khác nói gì
Nếu bạn hoặc ai đó đột nhiên nói không rõ, lắp bắp hoặc không hiểu được ngôn ngữ hãy nghĩ ngay đến nguy cơ đột quỵ.
4. Thị lực suy giảm hoặc mờ đột ngột
Mắt mờ bất ngờ, nhìn đôi, mất thị lực một bên mà không có chấn thương gì, cần lập tức được kiểm tra.
5. Chóng mặt, mất thăng bằng, khó đi lại
Nếu đang đứng mà bỗng thấy lảo đảo, mất phương hướng, không thể bước đi bình thường thì đừng xem thường!
6. Mệt mỏi cực độ, không rõ nguyên nhân
Cảm giác kiệt sức, tay chân như “bị ai đó hút hết năng lượng” mà không do vận động mạnh, cũng là dấu hiệu tiền đột quỵ nguy hiểm.
Ngồi nhiều, ăn uống thiếu chất, hút thuốc lá, thức khuya để “cày phim, cày game”, stress học tập, công việc kéo dài... chính là những yếu tố khiến đột quỵ âm thầm tìm đến giới trẻ.
Đặc biệt nguy hiểm khi người trẻ thường coi thường sức khỏe, bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo hoặc tự chẩn đoán sai là “thiếu ngủ” hay “mệt mỏi tạm thời”.
Làm gì để phòng tránh đột quỵ khi còn trẻ?
Tiến sĩ - bác sĩ Nguyễn Bá Thắng, Phó chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM, Trưởng Trung tâm khoa học thần kinh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM chia sẻ trên Báo Thanh Niên tỷ lệ tái phát đột quỵ là 4-5% trong vòng 3 tháng đầu và 10-12% đối với một số trường hợp.
Do đó việc tuân thủ điều trị và điều chỉnh lối sống, ăn uống, tập luyện hồi phục chức năng đóng vai trò quan trọng ngăn ngừa tái phát đột quỵ.
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Ít dầu mỡ, nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế đường và muối.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng, so với những người uống ít hoặc kiêng rượu thì những người nghiện rượu nặng có nguy cơ đột quỵ tăng 22%. Liều thuốc an toàn nhất để tránh đột quỵ là nói không với bia rượu.
Hút thuốc có thể làm tăng 90% nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ và gần gấp đôi nguy cơ xuất huyết.
- Tập thể dục đều đặn: 30 phút mỗi ngày giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm nguy cơ huyết áp cao.Ngồi lâu mỗi ngày khiến con người dễ béo, máu lưu thông chậm lại. Điều này sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, mạch máu não.
- Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya: Thiếu ngủ là “chất xúc tác” cực mạnh cho đột quỵ.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đặc biệt là huyết áp, đường huyết, mỡ máu.Theo BS.CKI Hoàng Tuyết Sương, Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.Hồ Chí Minh chia sẻ trên Đại biểu Nhân dân, nguy cơ đột quỵ có thể cao hơn ở những người mắc những bệnh lý nền mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao… vào mùa nắng nóng.
Chênh lệch nhiệt độ (như đang ngoài nắng vào nhà ngồi máy lạnh hoặc ngược lại…), cường độ làm việc cao, căng thẳng, mất ngủ, mắc các bệnh lý cấp tính như nhiễm trùng… là những yếu tố thuận lợi làm tăng nguy cơ đột quỵ nhồi máu não.
- Quản lý stress và hạn chế thiết bị điện tử: Thiền, đọc sách, đi bộ nhẹ nhàng cũng giúp tâm lý ổn định hơn.
Báo động: Tỷ lệ đột quỵ ở giới trẻ gia tăng, lối sống này đang hủy hoại sức khỏe trong im lặng
Tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ đang gia tăng đáng báo động, khi lối sống thiếu khoa học âm thầm bào mòn sức khỏe từng ngày.
Trong nhiều năm qua, đột quỵ (tai biến mạch máu não) vẫn luôn được xem là căn bệnh chủ yếu xảy ra ở người cao tuổi. Tuy nhiên, thực tế đang thay đổi một cách đáng báo động khi ngày càng có nhiều người trẻ tuổi thậm chí chưa đến 30 nhập viện vì đột quỵ, và không ít trường hợp đã tử vong chỉ vì chủ quan với những dấu hiệu ban đầu.
Hồi đầu tháng 6, Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á, TP.HCM cho biết, một nữ bệnh nhân tên T.T.N.T (27 tuổi, ngụ huyện Củ Chi, TP.HCM) vừa trải qua ca phẫu thuật ghép thận tại Bệnh viện này do bị suy thận giai đoạn cuối. Đặc biệt, người cho thận chính là mẹ của bệnh nhân.
Sau khi sức khỏe đã bình phục sau cuộc ghép thận, bệnh nhân T. cho biết, mình thường xuyên thức trắng đêm để học, nhiều hôm ngủ ngày, thức đêm suốt nhiều năm trời.
Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng thường uống nước ngọt thay nước lọc, ăn đêm triền miên vì thấy cơ thể mình chịu được. Tuy nhiên, chính những thói quen ấy đã âm thầm hủy hoại thận của cô.
Mối nguy hại của thuốc lá điện tử đối với trẻ em
Hiện nay nhiều thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử vì ngộ nhận chúng không độc hại. Tuy nhiên, thuốc lá điện tử có chứa một hàm lượng nicotine gây nghiện mạnh, dễ khiến người hút rơi vào cảm giác lo âu, mất kiểm soát hành vi, ảnh hưởng đến não bộ.
