Trong thời đại bùng nổ của truyền thông số và mạng xã hội, không ít người xem việc trở thành influencer là đích đến sự nghiệp, với kỳ vọng đạt được sự nổi tiếng nhanh chóng và lợi ích vật chất.
Influencers là ai?
Emma Chamberlain (Mỹ) một youtuber Gen Z nổi tiếng và thành công
Theo học viện Pace: Influencer là người có tầm ảnh hưởng, tác động đến quyết định mua hàng của người khác bởi quyền hạn, kiến thức, vị trí hoặc mối quan hệ của họ với một nhóm người hoặc cộng đồng cụ thể.
Họ có thể tác động đến suy nghĩ, hành vi mua sắm, lựa chọn sản phẩm, dịch vụ, thậm chí là định hướng xu hướng trong một lĩnh vực nhất định.
Trước đây, Influencer thường được giới hạn trong những người nổi tiếng như diễn viên, ca sĩ, người mẫu,... Tuy nhiên, với sự xuất hiện của các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Instagram, TikTok,... bất kỳ ai cũng có thể trở thành Influencer, miễn là họ có khả năng tạo ra nội dung thu hút và xây dựng được lượng người theo dõi lớn.
Tại sao chúng ta thích theo dõi các Influencer?
Chúng ta thích theo dõi các influencer không chỉ vì họ nổi tiếng, mà vì họ mang đến cảm giác gần gũi, truyền cảm hứng và đôi khi, tạo ra ảo giác về một mối liên kết cá nhân.
Trong thế giới số, nơi ai cũng bận rộn và dễ thấy lạc lõng, một story chia sẻ bữa sáng, một clip dạy phối đồ hay một vlog kể chuyện đời thường lại khiến người xem cảm thấy được đồng hành.
Bảo Hân, nhân viên văn phòng tại TP.HCM, chia sẻ: “Em có theo dõi một số chị influencer vì họ nấu ăn giỏi, ăn mặc đẹp. Em muốn học cách nấu các món ăn, hoặc cách phối đồ của họ.”
Trong khi đó, Minh Tú, sinh viên năm cuối Đại học KHXH& NV TP. HCM, nói ngắn gọn: “Họ khiến em cảm thấy tích cực hơn. Đôi khi xem họ nói chuyện hài hước cũng rất giải trí.”
Sức hút của influencer không nằm ở sự hoàn hảo, mà ở việc họ khiến người khác tin rằng: cuộc sống tốt đẹp là điều có thể với tới, nếu biết chọn lọc, cố gắng, và có một chút “gu”.
Khi các Influencer nổi tiếng bằng thuật toán
Giữa một thế giới nhiễu loạn thông tin, nơi sự nổi tiếng được đo bằng lượt xem và hợp đồng tài trợ, câu hỏi đặt ra là: Ảnh hưởng thật sự bắt nguồn từ đâu? Và liệu danh xưng “influencer” ngày nay còn phản ánh giá trị gì ngoài khả năng thu hút sự chú ý?
Theo các chuyên gia, ảnh hưởng là quá trình tự nhiên, xuất phát từ giá trị, hành động và uy tín được tích lũy theo thời gian.
Nhưng ngày nay, trong nhiều trường hợp, việc trở thành “người ảnh hưởng” không còn là kết quả tự nhiên của quá trình lao động nghiêm túc hay đóng góp có giá trị, mà đã trở thành một mục tiêu được theo đuổi một cách có chủ đích.
Nói cách khác là họ muốn nổi tiếng mà không cần quan tâm nổi tiếng vì điều gì: Tài năng, cống hiến hay thành tựu thực chất.
Nếu ảnh hưởng thực sự là thay đổi hành vi một cách bền vững, thì influencer ngày nay chủ yếu là người điều chỉnh nội dung để phù hợp với xu hướng tiêu dùng tức thời.
Thực tế cho thấy, không ít influencer xây dựng hình ảnh cá nhân dựa trên ảo tưởng về một cuộc sống hoàn hảo: hàng hiệu xa xỉ, xe sang, những chuyến du lịch đắt đỏ và những “khoảnh khắc hạnh phúc” được dàn dựng kỹ lưỡng… đôi khi lại khiến người xem thấy mình nhỏ bé, hụt hơi và thiếu sót.
Và khi sức ảnh hưởng bị biến thành công cụ bán hàng, thứ bị đánh mất không chỉ là tính chân thực, mà còn là niềm tin vào các giá trị nhân văn cốt lõi.
Niềm tin vốn cần thời gian, trải nghiệm và hành động nhất quán để hình thành, giờ đây có thể được định giá bằng lượt thích, lượt chia sẻ, hợp đồng tài trợ và chiến dịch quảng cáo.
Tác giả Cindy Eastman, nhà giáo dục người Mỹ từng viết:
“Người có ảnh hưởng là người cho đi. Còn influencer - trong cách họ được hiểu ngày nay - là người tìm cách lấy về.”
Còn Laura Rossi, nhà sáng lập một công ty truyền thông tại New York, nhận định:
“Những người làm tốt vai trò của mình trên không gian mạng, dù có gọi mình là influencer hay không, là những người thực sự góp phần xây dựng cộng đồng.
Họ không phải là những kẻ thao túng vì danh và tiền, mà là những người có tiếng nói chân thật, truyền cảm hứng và thông tin, cổ vũ đối thoại, và quan tâm đến điều gì đó lớn hơn cả lợi nhuận”.
Từ trước đến nay, xã hội luôn tồn tại những người quảng bá sản phẩm để mưu sinh. Lúc nào cũng có những người bán hàng dỏm dưới vỏ bọc hào nhoáng. Và người mua luôn được khuyên phải cảnh giác.
Vì vậy, theo Tiến sĩ Gina Barreca, một học giả người Mỹ: “Chúng ta cần học cách nhìn ra phía sau tấm rèm, hiểu cách vận hành của ‘cỗ máy’, và tự hỏi: liệu nó có xứng đáng với thời gian, sự chú ý, và tiền bạc của mình?
Ta có đang được truyền cảm hứng để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình, hay đang bị thao túng để xóa bỏ bản thân bằng cách bắt chước người khác?”
Bởi lẽ, trong thế giới số, không phải thứ gì không có nhãn giá cũng là miễn phí. Đôi khi, cái giá phải trả không chỉ là tiền bạc, thời gian, mà còn là cảm xúc, tư duy và bản sắc của chúng ta.