Đối lập về việc bài hát tỷ view như Một con vịt khó xác định tác giả và người nhận tiền tác quyền ca khúc thì nhiều nhạc sĩ thu tiền tỷ mỗi năm nhờ vào tiền tác quyền khủng.
- Mỹ Tâm ủng hộ vùng lũ Điện Biên 300 triệu và lời gửi gắm xúc động
- Nghệ sĩ Việt nghỉ dưỡng ở resort đắt nhất Đông Nam Á, giá 1 tỷ 2 cho 3 đêm
Tác quyền ca khúc là gì?
Tác quyền ca khúc (hay quyền tác giả đối với tác phẩm âm nhạc) là quyền hợp pháp của tác giả hoặc chủ sở hữu đối với bài hát mà họ sáng tác. Cụ thể, theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, tác quyền ca khúc bao gồm:
Chủ sở hữu quyền tác giả (có thể là chính tác giả hoặc đơn vị được chuyển nhượng/ủy quyền) được hưởng tiền bản quyền (tác quyền) khi bài hát được sử dụng. Tại Việt Nam, Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) là đơn vị thu và phân phối khoản tiền này cho tác giả, nếu họ đăng ký ủy quyền.
Ca khúc tỷ view ở Việt Nam có tiền tác quyền "khủng" đến mức nào?
Không thể phủ nhận, tiền tác quyền nhiều ca khúc ở Việt Nam đã thu về những con số cực kỳ "khủng". Năm 2024, Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) từng công bố số liệu khiến nhiều người bất ngờ: tổng số tiền sử dụng quyền tác giả âm nhạc thu được (chưa VAT) trong năm qua đạt hơn 393 tỉ đồng, tăng 14,2% so với 2023.
Theo NSƯT Đinh Trung Cẩn – Tổng giám đốc VCPMC, hiện có nhiều nhạc sĩ nhận được từ vài trăm triệu đồng đến hơn 1 tỉ đồng mỗi năm chỉ nhờ tác quyền, thậm chí có người thu gần 1 tỉ đồng chỉ trong một quý.
Như trường hợp của nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung là minh chứng rõ ràng. Nam nhạc sĩ từng tiết lộ mỗi quý có thể nhận mấy trăm triệu đồng tiền tác quyền, tương đương khoảng 1,2 – 1,5 tỉ đồng/năm, chưa kể các nguồn thu khác như nhạc quảng cáo, sản xuất beat, đạo diễn âm nhạc...
Riêng ca khúc "Nhật ký của mẹ" - một trong những ca khúc làm nên tên tuổi của nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung, anh từng tiết lộ một trung tâm khiêu vũ ở Đức đã trả cho anh 5.000 USD (khoảng 120 triệu đồng) để sử dụng bài hát này trong một cuộc thi.
Trong khi đó, nam nhạc sĩ hiện sở hữu hàng trăm ca khúc nổi tiếng, được sử dụng rộng rãi trong nhiều chương trình lớn như "Viết tiếp câu chuyện hòa bình"...
Chỉ tính riêng các ca khúc thiếu nhi đã lên đến hơn 300 bài với nhiều chủ đề khác nhau. Nhiều bài hát trong số này được các em nhỏ yêu thích, như "Gia đình nhỏ hạnh phúc to", "Mẹ ơi có biết", "Em muốn làm", "Món quà tặng cô", "Cảm ơn chú bộ đội", "Bé đón Tết sang"...
Dù không công khai số tiền tác quyền cụ thể thu được trên tất cả các nền tảng nhưng khán hiểu đó là một con số cực lớn. "Đối với tôi đây là mái nhà, nơi mang lại những lợi ích hợp pháp và khiến tôi tin rằng có thể sống được với nghề", nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung nói.
Nhạc sĩ Hoài An cũng cho biết số tiền tác quyền anh thu được hiện nay gấp vài trăm lần thời kỳ đầu. Việc ký hợp đồng với VCPMC giúp quyền lợi của anh được đảm bảo, đồng thời yên tâm hoạt động sáng tạo. "Tôi từng phải gặp gỡ các đơn vị sử dụng nhạc của mình để đòi tiền bản quyền. Tuy nhiên, nhiều nơi họ không thiện chí, đến mức tôi khó chịu và bỏ luôn", Hoài An nói.
Một trường hợp đặc biệt là gia đình cố nhạc sĩ Văn Cao. Họa sĩ Văn Thao – con trai ông – chia sẻ rằng, từ khi VCPMC thành lập, gia đình ông đã đăng ký chuyển giao tất cả tác phẩm của nhạc sĩ Văn Cao. Bố ông không còn sống nhưng tiền tác quyền thu được đủ nuôi mẹ, con cháu không phải hỗ trợ. Đó là niềm mơ ước của cha ông khi còn sống.
Được biết, VCPMC chỉ quản lý và thu hộ phần bản quyền tác giả tại Việt Nam. Do đó, ca sĩ/nhạc sĩ còn có thêm nguồn thu riêng từ nền tảng quốc tế và các show diễn.
Chẳng hạn, một bài hát đạt 1 tỉ view trên YouTube có thể mang về từ vài trăm triệu đến hàng tỉ đồng tiền quảng cáo cho chủ kênh, tùy quốc gia và cách khai thác. Nếu tác giả nắm giữ toàn bộ quyền, cộng thêm tiền bản quyền từ VCPMC, con số này thực sự “khủng”.
Nhưng không phải bài nào cũng thu được tiền
Trái ngược với các tác phẩm được bảo hộ rõ ràng, trường hợp ca khúc thiếu nhi Một con vịt lại gây tranh cãi. Trên trang web chính thức của VCPMC, bài hát "Một con vịt" được đăng ký thuộc sở hữu của nhạc sĩ Kim Duyên. Tuy nhiên, tiền tác quyền không được tiết lộ do ràng buộc bảo mật thông tin.
Cho đến hiện tại, tác giả ca khúc vẫn là một ẩn số. Nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha và nhà thơ Trần Đăng Khoa cho rằng ca khúc có tuổi đời khoảng 60 đến 70 năm, được họ hát từ lúc nhỏ.
Hai ông đoán người viết là nhạc sĩ không chuyên, nhiều khả năng là cô giáo mầm non. "Thời xưa, nhiều bà giáo biết viết nhạc. Họ sáng tác cho học trò chơi rồi truyền miệng nhau. Đến nay, không rõ tác giả còn sống hay đã mất", nhạc sĩ Thụy Kha nói.
Mới đây nhất, bài hát Một con vịt từng đạt 1 tỷ view trên Youtube cũng gây tranh cãi nhưng chưa có "đáp án" chính xác.
Rất nhiều câu hỏi đang đặt ra mà không có câu trả lời, nhìn ngay từ vụ ca khúc "Một con vịt". Ai là tác giả thực sự của ca khúc? Ai sẽ nhận được tiền tác quyền tác phẩm khi MV đạt tỉ view?
Ca khúc tỷ view không chỉ là hiện tượng âm nhạc, mà còn là “mỏ vàng” nếu tác giả biết cách bảo vệ và khai thác hợp pháp. Hiện còn nhiều lỗ hổng trong vấn đề tác quyền nhưng không thể phủ nhận, nhiều ca khúc nổi tiếng giúp nhạc sĩ hoặc người thân sở hữu tác quyền thu về một số tiền không nhỏ, đủ sống sung túc nhiều năm.
Quỳnh Anh Shyn nói về việc làm hoà Chi Pu: Bạn chung đỡ mệt khi tụ họp phải "chia phe"
Quỳnh Anh Shyn tiết lộ những điều bất ngờ phía sau màn làm hòa "chấn động" với người bạn thân tùng cạch mặt 6 năm - Chi Pu.
