Xuất huyết não là một căn bệnh rất nguy hiểm, dễ gặp nhiều biến chứng và bạn vẫn có nguy cơ tử vong cao dù đã được cấp cứu kịp thời.
Xuất huyết não đang trẻ hoá độ tuổi, ngày càng nhiều trường hợp xuất huyết não ở người trẻ. Theo TS.BS Trần Chí Cường - Cố vấn chuyên môn Trung tâm Đột quỵ CIH-SIS, xuất huyết não nguyên nhân ở người trẻ chủ yếu là do dị dạng mạch máu, ngoài ra còn thêm các yếu tố béo phì, ít vận động, tăng huyết áp, cholesterol trong máu cao và chịu áp lực trong cuộc sống.
Xuất huyết não là gì?
Xuất huyết não là bệnh gì?
Xuất huyết não là một loại đột quỵ (tai biến mạch máu não), còn được gọi là xuất huyết nội sọ, chiếm khoảng 13-15% các ca đột quỵ.
Xuất huyết não xảy ra khi máu từ chấn thương não nào đó tràn vào mô não, kích thích mô não, gây phù não. Máu chảy tập trung thành một khối tụ máu trong não, gia tăng áp lực lên các mô não xung quanh, dần dần các tế bào không nhận được máu nuôi dưỡng kèm theo áp lực khối tụ máu chén gây tổn thương, giết chết các tế bào não và vỡ mạch não.
Xuất huyết não là tình trạng chảy máu trong não có thể xảy ra ở giữa các màng bao bọc não, giữa màng não và hộp sọ hoặc phần bao ngoài não.
Xuất huyết não có nguy hiểm không?
Xuất huyết não có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, giới tính, gây nhiều đau đớn cho bệnh nhân, nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời, các chết là tình huống xấu nhất rất dễ xảy ra và vì tính chất nguy hiểm của bệnh nên bạn vẫn có thể gặp rủi ro không mong muốn này mặc dù được điều trị y tế kịp thời.
Xuất huyết não có tỉ lệ tử vong rất cao
Với số ít các trường hợp xuất huyết não nhẹ, bệnh nhân có thể hồi phục đi lại, quay trở lại công việc trước kia, phục hồi hoàn toàn nhưng với xuất huyết não nặng, não đã bị tổn thương khó phục hồi khiến bệnh nhân có thể đi lại nhưng không thể quay lại công việc ban đầu, ảnh hưởng khả năng giao tiếp, tư duy và nhận thức, nặng hơn là bệnh nhân xuất huyết não bị liệt vĩnh viễn không thể phục hồi, không thể tự chăm sóc bản thân.
Đặc biệt tình trạng xuất huyết não ở trẻ em hay xuất huyết não ở trẻ sơ sinh dù được điều trị tích cực, kịp thời thì vẫn gặp nguy cơ tử vong rất cao. Các biến chứng thường gặp nhất ở trẻ em bị xuất huyết não là teo não, động kinh, bại não, chậm phát triển nhận thức và vận động, một số trường hợp bị não úng thuỷ,...
Xuất huyết não nguyên nhân là gì?
Xuất huyết não nguyên nhân chủ yếu do chấn thương đầu và huyết áp cao
Có một số yếu tố là nguy cơ và nguyên nhân gây xuất huyết não. Phổ biến nhất bao gồm:
- Chấn thương đầu: Chấn thương là nguyên nhân phổ biến nhất gây xuất huyết trong não cho những người dưới 50 tuổi.
- Huyết áp cao: Tình trạng mãn tính này trong một thời gian dài làm suy yếu và giãn thành mạch máu. Nếu không được theo dõi thường xuyên và tiến hành điều trị, huyết áp cao chính là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây xuất huyết não.
- Chứng phình động mạch: Đây là sự suy yếu trong một thành mạch máu, khiến thành mạch máu bị sưng lên, có thể vỡ và chảy máu vào não, dẫn đến đột quỵ.
- Tình trạng mạch máu bất thường (Dị dạng động mạch): Là hiện tượng kết nối tĩnh mạch và động mạch não bất thường, có thể do bẩm sinh và chỉ được chẩn đoán khi có các triệu chứng biểu hiện ra ngoài rõ ràng.
- Bệnh lý mạch máu dạng bột: Đây là một hiện tượng bất thường của các thành mạch máu đôi khi xảy ra cùng với tình trạng lão hóa và huyết áp cao. Nó gây ra tình trạng xuất huyết từ từ, ban đầu chảy máu ít, khó nhận ra cho đến khi tình trạng xuất huyết nặng hơn.
- Rối loạn đông máu: Hemophilia và thiếu hồng cầu hình liềm đều góp phần làm giảm mức độ tiểu cầu trong máu.
- Bệnh gan: Gan là bộ phận tạo máu, khi gan gặp các bệnh lí thì ảnh hưởng đến chất lượng và lượng máu. Ngoài ra, bệnh gan còn gây ra nhiều tình trạng chảy máu khác.
- U não: Khi khối u não chèn các tế bào não, gây chết tế bào và vỡ mạch máu nào, dẫn đến xuất huyết não.
Trên đây là những nguyên nhân phổ biến nhất gây xuất huyết não nói chung, còn nguyên nhân xuất huyết não ở trẻ em hay xuất huyết não ở trẻ sơ sinh là một căn bệnh cấp tính, do nhiều nguyên nhân khó xác định, nhưng chủ yếu gây ra bởi các tai nạn khiến chấn thương ở đầu và chứng rối loạn đông máu do thiếu vitamin K.
Các triệu chứng xuất huyết não là gì?
Các triệu chứng của xuất huyết não có thể khác nhau, phụ thuộc vào vị trí, mức độ nghiêm trọng của xuất huyết và lượng mô bị ảnh hưởng. Các triệu chứng có thể phát triển đột ngột hoặc từ từ theo thời gian, có thể dần dần xấu đi hoặc đột nhiên xuất hiện.
Xuất huyết não kèm theo triệu chứng đau đầu dữ dội, khó đọc, nói, và viết
Nếu bạn biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào sau đây, bạn có thể bị xuất huyết não. Các triệu chứng bao gồm:
- Đau đầu dữ dội đột ngột
- Động kinh không có tiền sử co giật trước đó
- Chân tay thấy vô lực
- Buồn nôn hoặc nôn mửa
- Giảm sự tỉnh táo; mất tập trung, thờ ơ
- Có vấn đề tầm nhìn, giảm thị lực
- Có cảm giác đau nhói hoặc tê
- Nói khó hoặc khó có thể hiểu được lời nói mọi người
- Khó nuốt, khó viết hoặc đọc
- Mất các kỹ năng vận động tinh, chẳng hạn như run tay
- Mất sự phối hợp các động tác, chân tay, mất thăng bằng
- Một cảm giác bất thường của hương vị
- Mất ý thức
Mặc dù số nhiều trong số các triệu chứng trên cũng là biểu hiện của các bệnh hoặc tình trạng khác nhưng không nên chủ quan, xuất huyết não là một tình trạng đe dọa tính mạng, bạn nên gọi cấp cứu ngay lập tức khi xuất hiện nhiều hơn 3 triệu chứng.
Bệnh xuất huyết não và cách điều trị
Khi gặp bác sĩ, các bác sĩ có thể xác định phần nào của não bị ảnh hưởng dựa trên các triệu chứng của bạn.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán xuất huyết não (xuất huyết nội sọ)?
Các bác sĩ có thể thực hiện một loạt các xét nghiệm hình ảnh, chẳng hạn như chụp CT, kiểm tra tình trạng chảy máu trong hoặc tụ máu trong hoặc chụp cộng hưởng từ MRI.
Một cuộc kiểm tra thần kinh hoặc kiểm tra mắt để kiểm tra có sưng dây thần kinh thị giác cũng có thể được thực hiện.
Chọc dò thắt lưng (tủy sống) thường hiếm được thực hiện, vì nó khá nguy hiểm, chỉ dùng trong một số trường hợp bất khả kháng.
Xuất huyết não có trị được không?
Những phương pháp nào dùng để điều trị xuất huyết não?
Điều trị xuất huyết não phụ thuộc vào vị trí, nguyên nhân và mức độ xuất huyết. Bác sĩ có thể quyết định phẫu thuật để giảm sưng, lấy các cục máu đông và ngăn chảy máu. Một số loại thuốc cũng có thể được kê đơn bao gồm thuốc giảm đau, corticosteroid hoặc thuốc lợi tiểu để giảm sưng và thuốc chống co giật để kiểm soát cơn động kinh.
Tùy thuộc vào số lượng xuất huyết và độ sưng của não mà ở các xuất huyết não nhẹ, bệnh nhân có thể đáp ứng thuốc tốt và phục hồi hoàn toàn.
Các trường hợp bị xuất huyết não nặng hơn có thể gặp các biến chứng bao gôm đột quỵ, mất chức năng não hoặc gặp tác dụng của thuốc, phương pháp điều trị có thể phục hồi dần dần với các bài tập vật lý trị liệu, tập nói và một số phương pháp trị liệu tiên tiến khác nhưng để trả lời câu hỏi xuất huyết não có chữa được không, có khỏi hẳn các biến chứng không thì rất khó vì não đã tổn thương rất khó đoán được khả năng phục hồi.
Xuất huyết não nên ăn gì?
Bệnh nhân xuất huyết não nên ăn gì?
- Với những người bị xuất huyết não nên bổ sung khoảng 25 – 30g chất béo mỗi ngày. Trong đó, khoảng 1/3 là chất béo động vật và 2/3 còn lại chất béo thực vật.
- Bổ sung các loại thực phẩm có hàm lượng cholesterol tốt cao, giàu cholesterol thực vật như đỗ tương, sữa đậu nành, đậu phụ, các loại thịt nạc, cá,...
- Nên ăn các loại thực phẩm dễ ăn dễ tiêu hóa như cháo, súp, sữa
- Ăn nhiều các loại hoa quả và rau củ quả, đặc biệt các loại giúp ổn định huyết áp như cần tây, cà chua, chuối,...
- Nên chế biến và ăn các món nhạt, tránh ăn mặn để không bị phù thận, tích nước hay khiến huyết áp tăng cao, tránh xa các loại thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều muối như thịt xông khói, xúc xích, dưa muối, cà muối,...
- Với các bệnh nhân xuất huyết não còn ăn được, mỗi bữa không nên ăn nhiều mà nên chia thành nhiều bữa nhỏ, thức ăn nên được xay nhuyễn, băm nhỏ và nấu chín kỹ, cân đối giữa hàm lượng dinh dưỡng chất béo - chất đạm - tinh bột.
- Với bệnh nhân xuất huyết não ăn qua đường thở hay ống thông mũi dạ dày, nên dùng sữa, thức ăn dinh dưỡng dạng lỏng hoặc cháo loãng để tránh tắc đường ống, nên cho bệnh nhân ăn ở tư thế ngồi hoặc được nâng cao, ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm bớt gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
Phòng ngừa xuất huyết não
Kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phòng ngừa xuất huyết não
Vì phần lớn xuất huyết não có liên quan đến các nguy cơ cụ thể, bạn có thể giảm thiểu rủi ro theo các cách sau:
- Điều trị huyết áp cao. Các nghiên cứu cho thấy 80% bệnh nhân xuất huyết não có tiền sử huyết áp cao. Do đó nên tiến hành kiểm soát huyết áp thông qua chế độ ăn uống, tập thể dục và thuốc men.
- Không sử dụng đồ uống có cồn, hút thuốc lá.
- Không sử dụng ma túy, có thể làm tăng nguy cơ chảy máu trong não.
- Tham gia giao thông cẩn thận, luôn đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy.
- Kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện các dấu hiệu bất thường như chứng phình động mạch, để có can thiệp y tế thông qua phẫu thuật giúp ngăn ngừa xuất huyết não trong tương lai.
- Nếu bạn dùng thuốc Coumadin, còn được gọi là warfarin (thuốc chống đông máu), hãy theo dõi thường xuyên với bác sĩ để đảm bảo nồng độ thuốc trong máu nằm trong phạm vi an toàn.
- Giữ tinh thần thoải mái, ăn ngủ điều độ, tránh thức khuya, giảm căng thẳng công việc.
Hiểu rõ xuất huyết não là gì? Xuất huyết não có nguy hiểm? cũng như Bệnh xuất huyết não và cách điều trị để có những điều chỉnh lối sống và chế độ dinh dưỡng chăm sóc bản thân và gia đình tốt nhất, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh xuất huyết não tới mức thấp nhất. Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh và sống vui.
Thêm trường hợp nổ túi ngực khi đi máy bay, những người đã làm ngực có cần lo?
Thông tin về việc nâng ngực có nguy cơ bị nổ túi ngực khi đi vào môi trường thay đổi áp suất như trên máy bay hay không được khá nhiều người quan tâm.
