Theo quan niệm dân gian, ngày 3/3 âm lịch hàng năm gọi là Tết Hàn thực. Vào dịp này, các gia đình Việt thường làm bánh trôi, bánh chay để dâng cúng tổ tiên.
- Vì sao những ngày Tết luôn trôi qua nhanh?
- Mùng 7 Tết, sân bay Tân Sơn Nhất đón đến 151.000 lượt khách, cao kỷ lục
Theo quan niệm dân gian, ngày 3/3 âm lịch hàng năm gọi là Tết Hàn thực. Vào ngày này, người dân thường làm bánh trôi, bánh chay để dâng cúng tổ tiên. Đây là dịp để con cháu hướng về cội nguồn thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn”.
Với người Trung Quốc, việc ăn bánh trôi (họ còn gọi là 'thang viên') là một hình thức tưởng niệm những cận thần trung nghĩa, ăn vào dịp Tết Nguyên tiêu với ngụ ý sum vầy. Còn đối với người Việt Nam, đĩa bánh trôi, bánh chay dâng lễ dịp mùng 3/3 Âm lịch hàng năm lại thể hiện nỗi nhớ, sự biết ơn với tổ tiên.
Bánh trôi bánh chay không chỉ tôn vinh cội nguồn của nền văn minh lúa nước từ thời xa xưa. Loại bánh này còn gợi nhắc đến truyền thuyết trăm trứng của mẹ Âu Cơ - thủy tổ của người Việt ta. Bánh trôi tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con lên rừng theo mẹ. Bánh chay tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con theo cha xuống biển.
Cả hai thứ bánh đều được làm từ bột gạo nếp thơm, thành quả lao động vất vả mới có được để dâng lên ông bà, tổ tiên. Đồng thời sự vuông tròn của bánh trôi bánh chay cũng thể cho mong ước một năm trời đất thuận hòa tròn đầy, con người được sống quay quần bên người thân của mình.
Bên cạnh đó, theo quan niệm dân gian, mọi người thường bày biện ba hoặc năm đĩa bánh trôi. Trong bát bánh chay cũng thường có ba hoặc năm bánh. Trong khi đó, thông thường, nhiều người chỉ bày đĩa bánh trôi truyền thống theo số lẻ, tròn trĩnh, trắng đều, căng mịn nằm cạnh nhau.
Theo các chuyên gia văn hoá, khi bước sang tháng 3, thời tiết bắt đầu nóng lên, chuẩn bị bước sang mùa hè. Người Việt xưa đã sáng tạo ra món bánh trôi, bánh chay là những món ăn nguội, mang tính mát. Món ăn này vị ngọt thanh, rất phù hợp cho những ngày nóng nực.
Bánh trôi tròn trịa, mịn đầy, tinh khiết thể hiện cho sự viên mãn, dồi dào. Bởi vậy, ăn bánh trôi vào ngày Tết Hàn thực vừa là một cách tưởng nhớ người đã khuất, vừa là cách chiêu cầu may mắn cho bản thân và gia đình. Người có thời gian thì dậy từ sớm, chuẩn bị bột để làm bánh trôi, bánh chay và dâng cả hoa tươi, quả ngọt lên bàn thờ gia tiên. Còn người bận rộn nơi phố thị cũng không quên sà vào quầy hàng bên đường mua nhanh chóng đĩa bánh trôi, bánh chay ăn lấy hên.
Mâm lễ cúng Tết Thanh minh 2024 cần những gì?
Mỗi năm, vào tiết Thanh minh, là dịp để mọi người hòa mình vào không khí hướng về cội nguồn tổ tiên với những nghi lễ tảo mộ trang trọng. Mọi người cùng nhau chuẩn bị những mâm cơm cúng chu đáo như lời tri ân sâu sắc nhất gửi đến những người đã khuất.
