Drone cứu người giữa lũ dữ ở Gia Lai và những bài học từ công nghệ

Câu chuyện xảy ra vào trưa 3/7 ở xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai. Hôm ấy, anh Trần Văn Nghĩa, 30 tuổi, trú tại xã Chư Sê, mang chiếc máy bay không người lái DJI T50 ra ruộng khoai lang để phun thuốc. 

Đây là công việc thường ngày của anh, người nông dân vốn đã quen sử dụng thiết bị này để thay thế cho việc phun thủ công, tiết kiệm công sức và thời gian.

Thế nhưng, ngay lúc ấy, một tình huống nguy hiểm bất ngờ diễn ra.

Anh nghe thấy tiếng kêu cứu thất thanh của người dân gần cầu Bến Mộng. Vội chạy lại, anh thấy ba đứa trẻ từ 10 đến 13 tuổi đang bị mắc kẹt trên mô đất giữa dòng nước sông Ba. 

Trước đó, các cháu đưa bò qua sông, đàn bò đã qua được bờ bên kia an toàn nhưng các cháu thì không kịp, bởi chỉ sau 5-10 phút, nước lũ từ thượng nguồn đổ về đã dâng cao nhanh khủng khiếp. Dòng nước xiết khiến mọi nỗ lực bơi ra cứu của người dân chỉ đi được khoảng 10 mét đã phải quay lại.

“Lúc đó nhiều người can ngăn, lo tôi gặp nguy hiểm. Nhưng nếu chần chừ, nước lên cao thêm sẽ không kịp nữa. Tôi quyết định thử dùng máy bay cứu các cháu, dù tay run lên vì sợ”, anh Nghĩa kể lại trên báo Dân Trí.

Máy bay không người lái nông nghiệp DJI T50 có khả năng kéo được vật nặng đến 50kg, nên anh Nghĩa mạnh dạn buộc dây vào drone, bay ra chỗ các cháu, cho các cháu cầm dây rồi từ từ kéo vào bờ. 

Sau 10 phút căng thẳng, tim đập loạn nhịp, anh đã đưa được hai cháu vào bờ an toàn. Đứa trẻ còn lại thì thuyền của gia đình kịp chèo ra tiếp cứu.

Khi xong việc, người dân vây quanh cảm ơn, gọi anh là người hùng, còn chính quyền địa phương cũng xác nhận đây là vụ cứu người bằng drone hiếm có, rất đáng tuyên dương.

“Dân làng mừng lắm, gia đình các cháu mời tôi về nhà chơi, nhưng tôi từ chối, tiếp tục đi làm”, anh Nghĩa nói giản dị.

Câu chuyện của anh Nghĩa ngay lập tức lan truyền trên mạng xã hội, không chỉ vì cảm động trước hành động cứu người, mà còn vì cách áp dụng thiết bị công nghệ vốn chỉ để “phun thuốc trừ sâu” vào đúng khoảnh khắc sinh tử, cứu mạng người.

Nhưng đây không phải lần đầu tiên drone chứng minh khả năng cứu người trong thực tế. Trên thế giới, có không ít tình huống tương tự.

Tháng 1 năm 2018, tại New South Wales (Úc), hai thiếu niên bị cuốn ra xa bờ ở biển Lennox Head, cách bờ hơn 700 mét, trong lúc sóng lớn. Lực lượng cứu hộ Surf Life Saving NSW đã dùng drone có trang bị phao cứu sinh bay ra, thả phao xuống gần hai thiếu niên, giúp các em bám vào và bơi vào bờ an toàn. 

Đó là lần đầu tiên trên thế giới, một chiếc drone cứu sinh được triển khai thành công trong tình huống thực tế, chỉ mất chưa tới 2 phút kể từ lúc nhận tin báo.

Năm 2021 ở Tây Ban Nha, một thiếu niên 14 tuổi bị cuốn ra xa khi bơi tại bãi biển Valencia. Đội cứu hộ đã cho drone bay ra, thả phao nổi giúp em cầm cự đến khi nhân viên cứu hộ bơi tới.

Năm 2022, Cơ quan cứu hộ vùng Muskoka ở Ontario (Canada) đã thử nghiệm thành công drone chuyên thả phao cứu hộ. Theo CBC News, các drone này có thể bay đến vị trí người đuối nước chỉ trong 1-2 phút, nhanh hơn gấp nhiều lần so với việc xuồng cứu hộ phải nổ máy, tiếp cận trong điều kiện dòng nước xiết hoặc ao hồ xa bờ.

Những câu chuyện này không chỉ cho thấy tính ứng dụng của drone vào cứu nạn, mà còn mở ra hướng đi mới cho các giải pháp phòng vệ khẩn cấp tại địa phương, nhất là các vùng nông thôn, vùng ven biển hay ven sông suối, nơi thiên tai lũ lụt xảy ra thường xuyên.

Nếu nhìn rộng ra, công nghệ vốn đã len lỏi sâu vào đời sống, từ sản xuất nông nghiệp, giao thông cho đến y tế, giáo dục. Nhưng ở đây, ta thấy công nghệ thực sự chạm vào tính mạng, cứu lấy những cuộc đời.

Hình ảnh anh nông dân Trần Văn Nghĩa, chỉ với một thiết bị anh từng dùng để phun thuốc, nhanh trí chuyển mục đích cứu người, chính là ví dụ sinh động nhất về “chuyển đổi công năng” của công nghệ trong tay người biết sử dụng.

Nhiều chuyên gia công nghệ nhận định đây không chỉ là may mắn. 

“Những tình huống như vậy cho thấy khi con người được trang bị kỹ năng sử dụng thiết bị công nghệ hiện đại, họ có thể nhanh chóng xoay xở và làm những điều phi thường”, kỹ sư cơ khí Nguyễn Hữu Linh ở TP.HCM chia sẻ trên báo Thanh Niên.

Chính quyền xã Ia Tul, qua lời Chủ tịch UBND xã Phạm Văn Đức, cũng cho rằng đây là ví dụ cần được khích lệ. 

“Hành động nhanh trí của anh Nghĩa rất đáng được tuyên dương, không chỉ vì cứu người mà còn vì đã mở ra cách nghĩ mới về việc tận dụng thiết bị nông nghiệp cho các tình huống khẩn cấp”, ông Đức phát biểu trên báo Lao Động.

Ở Việt Nam, khi xu hướng sử dụng máy bay không người lái trong nông nghiệp ngày càng phổ biến, rất có thể những tình huống tương tự sẽ lặp lại. Điều quan trọng là phải phổ biến kỹ năng điều khiển, huấn luyện các kịch bản ứng phó khẩn cấp để bà con nông dân, những người trực tiếp cầm tay lái drone, có thể trở thành “người hùng bất đắc dĩ” khi sự cố xảy ra.

“Tôi nghĩ nếu được tập huấn bài bản hơn, nhiều nông dân sẽ có đủ tự tin xử lý tình huống cứu người như vậy. Mỗi chiếc drone khi đó không chỉ là công cụ sản xuất, mà còn là phương tiện cứu nạn tiềm năng”, ông Linh nói thêm.

Công nghệ vốn vô tri, chỉ khi con người biết khai thác và đặt đúng lúc, đúng chỗ, nó mới phát huy được giá trị nhân văn cao nhất. Những chiếc drone đang bay trên đồng ruộng, bãi biển, lòng sông… không chỉ là máy móc. Chúng có thể là “cánh tay nối dài” của những tấm lòng dám ra tay cứu người, giống như anh Nghĩa ở Gia Lai, hay những đội cứu hộ khắp thế giới.

Từ câu chuyện drone cứu người giữa dòng lũ ở Gia Lai, hay các vụ việc ở Úc, Canada, Tây Ban Nha, có thể thấy một điều rất rõ: công nghệ đang cứu người theo cách thầm lặng mà mạnh mẽ hơn bao giờ hết. 

Và quan trọng nhất, đó là một lời nhắc nhở: hãy học cách làm chủ công nghệ, để một ngày nào đó, chính chúng ta cũng có thể dùng nó để cứu người, cứu đời.