8 cách khuyến khích con bạn làm việc nhà

• Giao nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể

Hãy hướng dẫn rõ ràng, cụ thể cho con bạn về từng nhiệm vụ mà bạn muốn con hoàn thành.

Ví dụ, thay vì yêu cầu con "dọn phòng ngủ", hãy bảo con cất đồ chơi, bỏ quần áo bẩn vào giỏ đựng đồ và dọn giường…

Đối với trẻ lớn hơn, bạn có thể bổ sung thêm các việc: hút bụi sàn nhà và sắp xếp kệ, tủ đồ.... Trẻ em biết chính xác những gì chúng phải làm sẽ ít có khả năng cắt bớt việc hoặc trì hoãn thời gian hoàn thành.

• Giao việc kèm mốc thời gian cụ thể Tạo lịch trình hàng tuần, ghi rõ thời điểm bắt đầu và thời gian ước tính cho từng việc nhà. Điều này giúp trẻ hình thành thói quen, tránh trì hoãn và thấy rằng ngay cả công việc lớn cũng có thể quản lý được.

Vì trẻ nhỏ thường ước lượng sai thời gian, chúng dễ lo lắng nếu nghĩ việc dọn phòng sẽ mất cả buổi tối. Nếu biết mình chỉ mất chưa đầy một giờ, con sẽ sẵn sàng hơn. Với trẻ từ 12 tuổi trở lên, hãy để con tự lựa chọn thời gian làm việc để rèn luyện khả năng quản lý thời gian.

Top of Form

Bottom of Form

• Chọn việc phù hợp với độ tuổi

Trẻ nhỏ nên bắt đầu với những việc đơn giản, phù hợp với khả năng vận động và mức độ tập trung còn hạn chế. Ví dụ, trẻ dưới 5 tuổi có thể cất đồ chơi, bỏ quần áo bẩn vào giỏ, lau bàn hoặc giúp dọn giường.

Nếu không chắc việc đó có phù hợp không, hãy cùng con thực hiện vài lần. Nếu con làm được mà không gặp khó khăn, bạn có thể thêm vào danh sách việc nhà hàng tuần của con. 

• Giải thích cho trẻ hiểu vì sao việc nhà quan trọng

Để trẻ sẵn sàng giúp đỡ, hãy cho con biết rằng việc nhà không phải là hình phạt, mà là cách con đóng góp vào hạnh phúc chung của cả gia đình. Khi hiểu được ý nghĩa công việc mình làm, trẻ sẽ có động lực và cảm thấy bản thân có giá trị.

Ví dụ, bạn có thể nói: “Khi con dọn bát giúp mẹ, bữa tối được nấu nhanh hơn và cả nhà sẽ có thêm thời gian thư giãn cùng nhau.” Hãy tránh dùng việc nhà như một hình phạt, và luôn khen ngợi con bằng những lời chân thành, vì trẻ có khả năng cảm nhận được sự giả tạo và sẽ không muốn bị thao túng. 

• Cho trẻ thời gian chuyển tiếp giữa các hoạt động

Trẻ em khi đang chú tâm việc vào gì thì thường rất mải mê. Vì thế nếu bạn đột ngột yêu cầu con làm việc nhà trong khi con đang xem hoạt hình, chơi game hoặc đá bóng, con dễ phản ứng tiêu cực.

Hãy báo trước cho con ít nhất 15 phút để chuẩn bị tinh thần chuyển đổi từ “chơi” sang làm, tránh việc trẻ cảm thấy bị làm phiền.

Nếu con vẫn khó chuyển đổi, bạn có thể kéo dài thời gian báo trước lên 30 phút và nhắc nhở đều đặn 10 phút một lần. Tuy nhiên, chỉ nên nhắc tối đa 3 lần, tránh để con có cảm bị cằn nhằn.

Nếu sau đó con vẫn không hợp tác, hãy áp dụng hình phạt đã thống nhất thay vì cằn nhằn, vì than phiền nhiều sẽ khiến trẻ học cách phớt lờ, điều này làm suy yếu thẩm quyền của bạn với tư cách là cha mẹ.

• Tạo tín hiệu bắt đầu giờ làm việc nhà

Trẻ em hình thành thói quen dễ dàng hơn khi có “vòng lặp thói quen”.

Vòng lặp thói quen là một mô hình tâm lý bao gồm tín hiệu, thói quen và phần thưởng; tín hiệu khởi tạo hành vi, thói quen duy trì hành vi và phần thưởng củng cố hành vi.

Bạn có thể chọn một cách đơn giản như mặc “bộ đồ dọn dẹp” riêng, hoặc bật danh sách nhạc yêu thích mà con đã cùng bạn chọn để nghe khi dọn nhà. Tín hiệu không cần cầu kỳ, chỉ cần rõ ràng, dễ đoán và gắn liền với công việc cụ thể.

• Chia nhỏ việc lớn thành các bước nhỏ

Trẻ nhỏ dễ bị choáng ngợp bởi những công việc phức tạp. Để tránh cảm giác bối rối hoặc mất tập trung, hãy chia công việc thành các bước cụ thể. Viết từng bước ra giấy và đưa lần lượt cho con khi con hoàn thành xong từng phần.

Bạn có thể dùng chuông hoặc hẹn giờ để báo hiệu khi mỗi bước nên kết thúc. Nếu con vẫn gặp khó khăn, hãy chia nhỏ hơn nữa và hạn chế tác nhân gây xao nhãng như TV hay điện thoại.

Với trẻ lớn (trên 8 tuổi), hãy cùng con lập kế hoạch bằng cách thảo luận các bước rồi để con tự viết lại theo thứ tự con muốn hoàn thành. Điều này giúp rèn luyện tư duy tổ chức và khả năng tự chủ.

• Không nên gắn việc nhà với tiền tiêu vặt

Tiền tiêu vặt giúp trẻ học cách quản lý tài chính, nhưng không nên biến việc nhà thành điều kiện để được trả tiền. Trẻ cần hiểu rằng mình làm việc nhà để đóng góp cho gia đình, chứ không phải để nhận phần thưởng vật chất.

Nếu bạn cho con tiền tiêu vặt, hãy giải thích đó là quyền lợi đi kèm với sự trưởng thành, chứ không phải "lương" cho việc lau nhà hay rửa bát. Việc nhà nên là thói quen gắn với lời khen và cảm giác tự hào khi hoàn thành tốt.

Với thanh thiếu niên, bạn có thể cho con cơ hội kiếm thêm tiền từ những việc lớn ngoài danh sách thường ngày, như dọn nhà kho hay chăm sóc vườn. Điều này giúp trẻ rèn luyện kỹ năng lao động, chuẩn bị cho cuộc sống tự lập, và thậm chí khơi gợi tiềm năng khởi nghiệp từ chính những trải nghiệm nhỏ.

Khi con từ chối làm việc nhà: Đừng chỉ nhìn vào hành vi, hãy nhìn vào mối quan hệ Hầu hết trẻ sẽ hợp tác nếu được trao cơ hội thành công và cảm thấy mình có giá trị. Tuy nhiên, nếu con phớt lờ hoặc phản đối việc nhà, đó có thể là dấu hiệu cho thấy mối quan hệ giữa cha mẹ và con đang gặp trục trặc.

Hãy tự hỏi: Liệu bạn và con có đang trở nên xa cách? Gia đình có đang chịu áp lực từ mâu thuẫn vợ chồng, bất ổn tài chính hay không khí căng thẳng thường xuyên? Phong cách nuôi dạy của bạn có quá dễ dãi hoặc quá hà khắc?

Trước khi ép buộc hay phán xét, hãy lắng nghe và nhìn sâu hơn. Khi mối quan hệ được cải thiện, việc hợp tác, kể cả trong những việc nhỏ như làm việc nhà, cũng sẽ đến một cách tự nhiên hơn.