Mặc dù cần một lượng nhỏ nhưng selen không thể thiếu cho nhiều chức năng sinh lý khác nhau và sự thiếu hụt vi chất dinh dưỡng này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
- 4 loại quả là “vua” dưỡng thận, chỉ số đường huyết thấp: Càng chăm ăn thận càng khỏe, tốt cho người tiểu đường
- Loại hạt rẻ tiền nhưng được xem là “thuốc hạ đường huyết tự nhiên”, phòng chống ung thư: Rất sẵn ở chợ Việt
Selen có tác dụng chống ung thư
Mặc dù việc cung cấp đủ vi chất dinh dưỡng selen có liên quan đến nguy cơ mắc một số bệnh ung thư thấp hơn, nhưng ăn quá nhiều có thể gây hại. Nghiên cứu cho thấy tác dụng chống ung thư của selen có thể liên quan đến vai trò của vi chất dinh dưỡng này trong việc sửa chữa DNA, hỗ trợ hệ thống miễn dịch và điều chỉnh stress oxy hóa. Tuy nhiên, mối quan hệ này rất phức tạp và lợi ích dường như phụ thuộc vào hoàn cảnh. Điều quan trọng là duy trì sự cân bằng selen tối ưu, vì thiếu hụt hay dư thừa đều có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư. Chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc liều lượng selen nạp vào cơ thể.
Selen có vai trò đa dạng trong cơ thể
Selen đóng vai trò là thành phần chính của selenoprotein, một nhóm protein có chứa selen dưới dạng axit amin selenocysteine. Những selenoprotein này đóng vai trò đa dạng trong việc bảo vệ chống oxy hóa, chuyển hóa hormone tuyến giáp, tổng hợp và sửa chữa DNA, chức năng hệ thống miễn dịch và bảo vệ chống lại nhiễm trùng. Một trong những selenoprotein được nhiều người biết đến là glutathione peroxidase, một loại enzyme chống oxy hóa giúp trung hòa các gốc tự do có hại trong cơ thể, từ đó bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương do oxy hóa.
Selen chống oxy hóa
Các đặc tính chống oxy hóa của selen đặc biệt có ý nghĩa đối với sức khỏe tổng thể. Các gốc tự do, được tạo ra dưới dạng sản phẩm phụ của quá trình trao đổi chất thông thường hoặc do tiếp xúc với các yếu tố môi trường như ô nhiễm và bức xạ tia cực tím, có thể gây tổn thương tế bào và góp phần vào quá trình lão hóa. Selen, thông qua vai trò bảo vệ chống oxy hóa, giúp chống lại tác hại của các gốc tự do và hỗ trợ khả năng duy trì tính toàn vẹn tế bào của cơ thể.
Selen tham gia vào quá trình chuyển hóa hormone tuyến giáp
Một chức năng quan trọng khác của selen là tham gia vào quá trình chuyển hóa hormone tuyến giáp. Selen rất cần thiết cho việc chuyển đổi hormone tuyến giáp thyroxine (T4) thành dạng hoạt động của nó, triiodothyronine (T3). Chức năng tuyến giáp thích hợp rất quan trọng cho việc điều hòa quá trình trao đổi chất, sản xuất năng lượng cũng như sự tăng trưởng và phát triển tổng thể.
Selen có vai trò trung tâm trong khả năng miễn dịch
Selen cũng đóng một vai trò quan trọng trong chức năng hệ thống miễn dịch. Selen tham gia vào việc kích hoạt và điều chế các tế bào miễn dịch, giúp cơ thể phản ứng hiệu quả với nhiễm trùng và bệnh tật. Mức selen đầy đủ có liên quan đến phản ứng miễn dịch được cải thiện và giảm nguy cơ mắc một số bệnh nhiễm trùng.
Thiếu hụt selen
Sự thiếu hụt selen có thể xảy ra ở những vùng có hàm lượng selen trong đất thấp, dẫn đến sự thiếu hụt ở các loại cây trồng tại địa phương, do vậy cũng làm thực phẩm thiếu selen. Thiếu selen kéo dài có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm yếu cơ, mệt mỏi và tăng nguy cơ mắc một số bệnh.
Một người cần bao nhiêu selen một ngày?
Vì selen là một vi chất dinh dưỡng nên cơ thể chúng ta chỉ cần một lượng nhỏ hàng ngày, không giống như các vitamin và khoáng chất thiết yếu khác cần với số lượng lớn. Người lớn cần 55 mcg selen mỗi ngày và trẻ em có thể cần 20-30 mcg vi chất dinh dưỡng này.
Nguồn thực phẩm cung cấp selen
Mặc dù selen rất quan trọng đối với sức khỏe nhưng điều quan trọng là phải duy trì sự cân bằng vì ăn quá nhiều có thể dẫn đến độc tính hoặc thiếu hụt cũng là nguyên nhân gây ra một số bệnh nghiêm trọng.
Mức selen được khuyến nghị (RDA) thay đổi theo độ tuổi, giới tính và giai đoạn sống và điều cần thiết là phải đáp ứng các khuyến nghị này thông qua chế độ ăn uống cân bằng. Nguồn selen tốt trong chế độ ăn uống bao gồm các loại hạt (đặc biệt là quả hạch Brazil), cá, thịt gia cầm, thịt nạc và ngũ cốc nguyên hạt.
Chỉ ăn một hoặc hai loại quả hạch Brazil có thể cung cấp lượng khuyến nghị selen hàng ngày, vì vậy điều quan trọng là không ăn uống quá mức.
Nhiều loại cá cũng là nguồn cung cấp selen tốt. Cá ngừ, cá bơn, cá mòi, cá hồi và tôm đều là những ví dụ về hải sản giàu selen. Cua, tôm hùm, trai và hàu chứa một lượng selen đáng kể.
Trứng, đặc biệt là lòng đỏ, có chứa selen. Tuy nhiên, hàm lượng selen trong trứng có thể thay đổi tùy theo chế độ ăn của gà mái.
Bông cải xanh, rau bina và khoai tây là những ví dụ về các loại rau có chứa selen. Các loại đậu, đậu lăng và đậu Hà Lan cũng có chứa selen, mặc dù mức độ có thể không cao như trong một số loại thực phẩm khác.
Loại rau có vị chát được mệnh danh là “vua thực phẩm”, “khắc tinh” của bệnh ung thư, tim mạch, chợ Việt Nam không thiếu
Măng tây được coi là loại thực phẩm dễ ăn, dễ chế biến, lại có rất nhiều công dụng đối với sức khỏe con người.
