Vị thuốc đẳng sâm có tác dụng gì, cách dùng và lưu ý khi sử dụng

Đẳng sâm có tác dụng gì? là điều được nhiều người quan tâm tìm hiểu. Đẳng sâm là vị thuốc thông dụng có thể thay thế cho nhân sâm ở nhiều bài thuốc kinh điển. Tuy nhiên, cần dùng thuốc theo chỉ dẫn của thầy thuốc có kinh nghiệm, không tùy tiện sử dụng, đặc biệt là khi dùng thay nhân sâm để tăng hiệu quả điều trị.

1. Những điều cần biết về cây đẳng sâm

Đẳng sâm còn có tên gọi khác là đảng sâm, lộ đảng sâm, bạch đẳng sâm, điều đảng sâm, đẳng sâm bắc, đẳng sâm nam. Đây là thảo dược quý được dùng trong nhiều bài thuốc.

Đẳng sâm là vị thảo dược không chỉ được biết đến tại Việt Nam mà còn rất nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Đặc điểm thực vật:

Đảng sâm là loài mọc hoang, khu vực phân bố chủ yếu ở một số vùng miền núi phía Bắc nước ta. Đặc điểm nhận dạng:

+ Mọc thành những cụm lớn và sống lâu năm.                                                                                                                       

+ Lá cây có hình lưỡi mác, có một lớp lông nhung trắng mịn.

+ Hoa đẳng sâm có màu xanh nhạt, ngả vàng với đài hoa to.

+ Quả cây đẳng sâm có màu xanh đậm và có nhiều hạt bóng, nhẵn có màu nâu đậm.

Củ đẳng sâm là bộ phận được khai thác nhiều nhất trong Đông y. Có đặc điểm nhẵn, màu nâu nhạt và hình dáng trông giống như củ nhân sâm. Với giá trị sử dụng cao nên đẳng sâm đang là dược liệu được trồng tại các vườn thảo dược, hộ gia đình.

Ngoài ra, một số dạng bào chế khác của thảo dược này như viên uống đẳng sâm nang, ngâm rượu hay đẳng sâm ngâm mật ong,… giúp sử dụng lâu dài.

2. Đẳng sâm có tác dụng gì đối với sức khỏe?

So với nhân sâm, đẳng sâm là vị dược liệu có dược tính tương tự. Do đó, trong một vài trường hợp, đẳng sâm được sử dụng thay thế cho nhân sâm.

+ Theo y học cổ truyền

Từ nhiều thế kỷ trước đây, đẳng sâm đã là vị thuốc được sử dụng rộng rãi. Theo Đông y, vị thuốc này có vị ngọt, tính bình và quy vào 2 kinh là Tỳ, Phế. Hỗ trợ điều trị một số bệnh như:

+ Thanh phế, trị phế hư, ích phế khí.

+ Bổ tỳ, ích khí, sinh tân và chữa chỉ khát.

+ Trị tỳ vị hư, suy yếu khí huyết, kiết lị.

+ Chữa suy nhược cơ thể, thiếu máu, tiêu chảy, vàng da do huyết hư, rong kinh.

+ Theo y học hiện đại

Theo kết quả nhiều nghiên cứu, trong đẳng sâm có chứa nhiều hợp chất tốt cho sức khỏe. Bao gồm: Sucrose, Choline, Insulin, Alkaloid, Fructose, Mannose, Xylose, Glucoside,…

Đẳng sâm tác dụng gì? Đẳng sâm mang đến nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe:

+ Đối với hệ miễn dịch: Theo nhiều thực nghiệm, đây là dược liệu có khả năng tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch và cân bằng hoạt động của vỏ não, giúp chống mệt mỏi…

+ Đối với hệ tim mạch:  tăng cường tuần hoàn máu, giúp cân bằng huyết áp. Đồng thời, giúp tăng số lượng hồng cầu, đào thải các cholesterol xấu, phòng ngừa đau tim, tai biến mạch máu não,…

+ Đối với hệ hô hấp:Thường xuyên sử dụng thảo dược này là phương pháp phòng ngừa, điều trị hiệu quả các bệnh về hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi, lao. Làm thuyên giảm các triệu chứng ho, ho có đờm, đau rát cổ họng,…

+ Đối với dạ dày: có tác dụng kháng viêm cao, bảo vệ lớp niêm mạc và ngăn ngừa tình trạng viêm loét dạ dày .

Vị thuốc đảng sâm còn có nhiều công dụng khác phải kể đến như:  an thần, giảm căng thẳng, mệt mỏi, tăng tiết sữa mẹ, điều hòa huyết áp, hỗ trợ điều trị ung thư, …

3. Cách dùng đẳng sâm dược liệu hiệu quả tốt nhất

Theo Đông Y, có nhiều cách dùng đẳng sâm đa dạng và tùy vào mục đích chữa bệnh. Sau đây là chia sẻ những cách dùng đẳng sâm đơn giản mang đến hiệu quả tốt và an toàn khi sử dụng.

+ Bài thuốc giúp cải thiện chức năng sinh lý, tỳ yếu

Các dược liệu cần chuẩn bị:  Đẳng sâm, thục địa mỗi vị 375gr cùng tá dược vừa đủ.

Đem tán các vị dược liệu này thành bột mịn. Tẩm mật và vo viên.

Cách dùng:

Với người trưởng thành: uống đều đặn 3 lần/ngày, mỗi lần 40 viên.

Với trẻ nhỏ: uống 2 lần/ngày, mỗi lần 20 viên. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn nhất.

+ Bài thuốc chữa viêm phế quản, lao phổi, ho lâu ngày

Các dược liệu cần chuẩn bị: đảng sâm, ý dĩ, hoài sơn mỗi vị 16gr, trần bì, bán hạ chế mỗi vị 8gr, 12gr bạch truật, xuyên tiêu 6gr.

Cho tất cả dược liệu vào sắc với khoảng 600ml nước cho đến khi cô cạn. Lọc bỏ bã và chắt lấy nước uống.

Cách dùng: Uống mỗi ngày 1 lần và kiên trì sử dụng cho đến khi thuyên giảm các dấu hiệu bệnh. Tốt nhất là nên uống vào buổi sáng sau khi ăn.

+ Bài thuốc giúp tăng cường sức khỏe

Chuẩn bị các dược liệu gồm: 40gr đẳng sâm; mạch môn, ngưu tất, long nhãn, đương quy, mỗi vị 12gr. 

Sắc tất cả dược liệu trên với nước và chia thành 2 lần uống trong ngày.

Cách dùng: Thời điểm tốt nhất để sử dụng đó là vào buổi sáng, tối sau bữa ăn. Nên dùng khi còn ấm.

+ Bài thuốc giúp cân bằng huyết áp

Cần chuẩn bị các dược liệu gồm: đẳng sâm, cam thảo mỗi vị 6gr, nhục quế 10gr, đại táo 10 quả và 12gr hoàng tinh.

Cho các nguyên liệu trên vào ấm sắc cùng 500ml nước. Khi nước cô cạn thì chắt lấy nước.

Cách dùng: Uống 1 lần/ngày và kết hợp vừa uống nước thuốc vừa ăn quả đại táo.

+ Bài thuốc  giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi và chống suy nhược thần kinh

Các dược liệu cần chuẩn bị: đẳng sâm, mạch môn mỗi vị 12gr; 8gr ngũ vị tử.

Sắc với khoảng 500ml nước cho đến khi cô cạn còn một nửa. Chắt lấy nước để dùng uống trong ngày.

Cách dùng: Mỗi ngày sử dụng 1 thang sau khi ăn no và nên uống khi nước thuốc còn nóng ấm.

4. Cách ngâm rượu đẳng sâm đúng chuẩn

Để ngâm rượu ngon và đảm bảo dưỡng chất, bạn có thể dùng đẳng sâm tươi hoặc khô đều được. Các bước tiến hành để thu được bình rượu ngon như sau:

Chuẩn bị nguyên liệu: hồng đẳng sâm, rượu trắng 40 – 42 độ.  Chuẩn bị với tỷ lệ cứ 1kg dược liệu tươi (hoặc 100gr dược liệu khô thì cần 3 lít rượu).

Đầu tiên, cho 1 lít rượu trắng và đẳng sâm vào bình và lắc đều. Đổ bỏ phần rượu này đi.

Cho toàn bộ phần rượu đã chuẩn bị vào bình và đậy nắp chặt lại.

Sau 30-40 ngày ủ rượu là đã có thể sử dụng.

Cách dùng: Chỉ nên uống rượu 2 lần/ngày. Dùng khoảng 25ml/lần.

5. Dùng đẳng sâm trong các món ăn

Đẳng sâm không chỉ là dược liệu chính trong các bài thuốc mà còn là nguyên liệu sử dụng trong những món ăn bổ dưỡng. Có thể kể đến những món ăn được sử dụng phổ biến như: đẳng sâm nấu cháo với ý dĩ, phục linh, xào với hải sâm, tim, cật lợn hầm đảng sâm, …

Khi chế biến các món ăn gần hoàn thành thì cho thêm đẳng sâm vào hầm thêm chừng 10-15 phút. Tránh hầm quá lâu bở sẽ khiến bị vơi đi những dưỡng chất thiết yếu và khiến tác dụng của đẳng sâm bị ảnh hưởng.

6. Những lưu ý khi sử dụng dược liệu đẳng sâm

Để dùng dược liệu đảm bảo an toàn, hiệu quả nhất, người dùng cần lưu ý:

+ Tránh dùng cho các đối tượng như phụ nữ có thai hoặc cho con bú, trẻ em dưới 12 tháng tuổi, người bị khí trệ hỏa vương, ...

+ Tuyệt đối không được tự ý điều chỉnh lượng thuốc hoặc thêm dược liệu khác vào.

+ Không dùng dược liệu kèm với hải sản, trà xanh, củ cải.

+ Để đạt được hiệu quả cao nhất, nên kiên trì sử dụng trong thời gian nhất định.

Với những thông tin vừa tổng hợp trên đây, hy vọng sẽ giúp bạn không còn thắc mắc đẳng sâm có tác dụng gì và bổ sung thêm bài thuốc hữu ích đối với sức khỏe.