Vì sao nhiều người mệt mỏi vẫn muốn thức khuya?

Với sự phát triển của thời đại, việc ngủ ngon ngày càng trở nên khó khăn hơn. Có người trằn trọc không ngủ được phải dựa vào thuốc và công nghệ để có được giấc ngủ ngon, có người “bất đắc dĩ” phải đi ngủ, có thói quen trì hoãn trước khi đi ngủ dù không cần làm việc và buồn ngủ vô cùng.

Hiện tượng này được định nghĩa về mặt tâm lý là "sự trì hoãn giờ đi ngủ để trả đũa", ám chỉ một cách để tìm thời gian giải trí và thư giãn mà không phải ngủ.

Theo tác giả Daphne K. Lee, đây là hiện tượng những người không có nhiều quyền kiểm soát vào ban ngày từ chối đi ngủ sớm để lấy lại cảm giác tự do vào đêm khuya.

 Lý do tâm lý trả đũa thức khuya

Các nhà tâm lý học cho rằng "trì hoãn giờ đi ngủ để trả đũa" nhìn chung cần hội đủ 3 yếu tố chính: thứ nhất, những người quen trì hoãn trước giờ đi ngủ gặp rắc rối tổng thể là thiếu ngủ mỗi đêm.

Thứ hai, họ thức khuya vô cớ, không phải vì công việc hoặc bệnh tật.

Thứ ba, họ nhận thức được tác hại của việc thiếu ngủ nhưng không muốn và khó thay đổi thói quen hàng ngày.

Về nguyên nhân tâm lý của việc trì hoãn giờ đi ngủ, chuyên gia y học về giấc ngủ Kuljeet Gill, M.D., cho biết: “Cảm giác rằng bạn không có đủ thời gian rảnh hoặc thời gian giải trí, hoặc thiếu kiểm soát nói chung, là những lý do tổng thể dẫn đến việc trả đũa thức khuya.

Một cuộc khảo sát với 317 người tham gia vào năm 2022 cho thấy nhận thức chủ quan của mọi người về thời gian có mối quan hệ lớn với việc trì hoãn trước khi đi ngủ. Giấc ngủ thường được coi là dấu hiệu kết thúc của một ngày, điều này có thể khiến những người có một ngày bận rộn không thể chống lại nỗi lo lắng về việc mất thời gian.

Trong thế giới ngày nay, nơi thời gian của chúng ta bị kiểm soát bởi lịch làm việc, gia đình và trường học, mọi người ngày càng cảm thấy ít tự chủ hơn đến mức họ coi việc ngủ muộn là quyền kiểm soát thời gian và cuộc sống của họ. Những người trì hoãn trước khi đi ngủ thường sử dụng thời gian buổi tối để thư giãn như một phần thưởng cho công việc khó khăn ngày hôm đó, và có xu hướng tập trung vào phần thưởng và lợi ích trước mắt.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người trì hoãn trước khi đi ngủ cũng có xu hướng trì hoãn những việc khác theo thói quen.

Một nghiên cứu tâm lý năm 2018 cho thấy những người đi ngủ muộn có nhiều khả năng trì hoãn trước khi đi ngủ vào các ngày trong tuần hơn những người đi ngủ sớm.

Những người có mức độ nghiện điện thoại cao hơn có nhiều dấu hiệu trì hoãn giờ đi ngủ hơn. Hành vi này có liên quan đến sự mất tự chủ.

Các phương tiện giải trí khác nhau cung cấp nhiều nội dung giải trí để tạo ra bầu không khí trì hoãn giấc ngủ. Sau một ngày bận rộn, sự tỉnh táo và khả năng kiểm soát của con người là lúc yếu nhất trong ngày và họ thường rơi vào tình trạng trì hoãn đi ngủ vì mất kiểm soát.

Mua sắm trực tuyến, xem các video phát trực tuyến ngắn,… là những việc yêu thích của mọi người khi họ trì hoãn giấc ngủ.

Trong thời gian ngắn, bạn có thể cảm thấy thiếu ngủ, tinh thần kiệt quệ, suy nghĩ chậm chạp, kém tập trung, trí nhớ kém, xung quanh là cảm giác căng thẳng, lo lắng, cáu gắt, dễ mất kiểm soát và đưa ra nhiều quyết định tồi tệ hơn.

Về lâu dài, thiếu ngủ có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, lo lắng và trầm cảm, huyết áp cao, tiểu đường, bệnh tim, béo phì, hệ thống miễn dịch suy yếu, đau nhức cơ thể liên tục. Thiếu ngủ trong thời gian dài cũng sẽ làm tăng khả năng đột tử, chết yểu.

Do đó, thói quen trì hoãn trước khi đi ngủ không chỉ gây hại cho sức khỏe thể chất của cá nhân mà còn gây tổn hại lớn đến ý chí và tinh thần, sự tự tin và sức mạnh, sự lạc quan và nhiệt tình của cá nhân.

Nếu việc trì hoãn giờ đi ngủ để trả đũa đã gây tổn hại nghiêm trọng đến cuộc sống của bạn, hãy tìm cách đối phó.

Đánh giá lịch trình để tăng cảm giác kiểm soát cuộc sống

Do lịch trình bận rộn, nó thường là nguồn gốc của việc trì hoãn giờ đi ngủ. Vì vậy, hãy xem xét kỹ thói quen hàng ngày của bạn và loại bỏ những thứ không quan trọng hoặc chiếm hết thời gian của bạn.

Khi công việc ban ngày là để đáp ứng nhu cầu sinh tồn và phải được hoàn thành, hãy tạo ra sự tách biệt về cảm xúc, coi công việc ban ngày như một trải nghiệm sống và đặt ra cho bản thân những mục tiêu đáp ứng nhu cầu thực sự bên trong của bạn.

Nếu bạn không cảm thấy bực bội vì đã đánh mất thời gian quý báu trong ngày của mình, bạn sẽ ít có khả năng cảm thấy hận thù vì thời gian đã mất.

Ưu tiên sử dụng lại thời gian cho bản thân

Thật dễ dàng để cung cấp quá nhiều năng lượng cho người khác trong suốt cả ngày. Học cách luôn đặt bản thân lên hàng đầu để không cảm thấy thiếu thốn vào ban đêm.

Thời gian ở một mình sẽ cho phép bạn nói chuyện với chính mình và tiếp xúc nhiều hơn với những yêu thương và nhu cầu bên trong của bạn. Đồng thời, nếu luôn có những người chiếm hết thời gian trong cuộc sống của bạn, hãy đặt ra ranh giới và đảm bảo rằng bạn không bị choáng ngợp.

Tuân thủ một cuộc sống đều đặn và thu gọn danh sách việc cần làm trước khi đi ngủ

Tiến sĩ Kuljeet nói: “Thói quen hàng ngày của tôi được chia thành bốn bước: Tắm rửa, viết nhật ký, đọc sách, tập thở. Tạo ra một thói quen tương tự cho bản thân có thể giúp bạn thư giãn và đầu óc chậm lại một chút. Các bậc cha mẹ biết rằng việc tạo ra một thói quen trước khi đi ngủ có thể giúp trẻ nhỏ đi vào giấc ngủ nhanh nhất có thể. Và nó hoạt động tốt cho người lớn.

Tắt các thiết bị kỹ thuật số

Cố gắng tắt các thiết bị kỹ thuật số trước khi đi ngủ vì ánh sáng xanh phát ra từ các thiết bị điện tử, tương tự như ánh sáng mặt trời sẽ cản trở quá trình sản xuất melatonin và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Nhìn vào điện thoại di động trong một thời gian dài cũng có thể dẫn đến hưng phấn và nghiện não.

Tạo môi trường ngủ ngon để thiết lập lại đồng hồ sinh học

Một môi trường ngủ êm dịu là điều cần thiết để có một giấc ngủ ngon. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi ánh sáng, tiếng ồn và nhiệt độ trong phòng ngủ thoải mái hơn thì chất lượng giấc ngủ sẽ tốt hơn.

Do đó, bạn có thể thực hiện một số cải thiện môi trường cho giấc ngủ của mình, chẳng hạn như giữ cho phòng ngủ tối, đường ánh sáng không nên quá chói và quá kích thích; trong trang trí phòng ngủ, hãy chọn màu sắc nhẹ nhàng và trung tính.