Thủy đậu là bệnh có khả năng lây nhiễm cao, chỉ cần tiếp xúc thông thường ngoài da, chạm vào nước dịch mụn nhọt là trẻ đã có thể bị lây bệnh. Ngoài ra, bệnh còn lây qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với các dụng cụ sinh hoạt cá nhân.
Thủy đậu do virus Varicella-Zoster gây ra. Bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhiều nhất vẫn là trẻ em nhóm tuổi đi học. Đặc biệt, trẻ em ở nhóm tuổi từ 2-5 là đối tượng mà virus này dễ thâm nhập nhất vì hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện. Thông thường, mỗi người chỉ bị thủy đậu một lần và có miễn dịch ngay sau khi bị bệnh nhưng nếu sức đề kháng yếu thì bệnh vẫn có thể tái phát.
Thủy đậu thường không phát bệnh ngay khi virus xâm nhập mà ủ bệnh chừng 13-15 ngày. Trẻ vẫn ăn, tham gia hoạt động vui chơi bình thường, nếu cha mẹ lơ là sẽ không nhận ra thân nhiệt trẻ có thay đổi hoặc trẻ gãi vì ngứa trên người. Cũng có khi phụ huynh tình cờ phát hiện một vài nốt lốm đốm đỏ trên đầu hay ở tay trẻ nhưng lại nghĩ do côn trùng cắn.
Sau thời gian ủ bệnh, trẻ sẽ có biểu hiện sốt nhẹ, sổ mũi, biếng ăn, đau nhức, ngứa và đốm đỏ mọc khắp người không theo một trình tự nào. Lúc đầu nốt đậu có màu trong, sau đó chuyển dần sang màu đục vì có mủ. Thoạt đầu trông mụn như giọt nước. Mụn có thể mọc thưa nhưng đôi khi mọc chi chít ngay cả ở niêm mạc miệng hay kết mạc mắt. Mụn không mọc cùng một lúc mà thành từng đợt, có nốt to, nốt nhỏ, nốt đỏ hay đã đóng vảy. Riêng đối với trẻ còi xương, suy dinh dưỡng thì bệnh thường nặng hơn, các nốt phỏng hay bị loét hoặc hoại tử, trẻ có thể bị viêm phổi, viêm tai giữa, viêm cầu thận cấp...
Nếu trẻ được điều trị đúng cách thì sau khoảng 15 ngày các nốt phỏng sẽ xẹp xuống và bong vảy. Trong suốt thời gian phát bệnh, bố mẹ cần cho trẻ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, các món ăn phải dễ tiêu, ví dụ như cháo. Theo kinh nghiệm dân gian, có một số món cháo, xúp được cho là rất tốt cho trẻ bị thủy đậu. Có thể tham khảo:
- Cháo đậu xanh: Nước đậu xanh pha với ít đường hoặc nấu cháo với các loại đậu rất mát và tốt cho trẻ bệnh.
- Cháo lá sen: Sen được biết đến như một loại hoa đa năng vì không chỉ có hạt, nhụy mà lá sen cũng có thể làm thực phẩm rất ngon. Với trẻ bị thủy đậu, chỉ cần nấu 100 g lá sen tươi với gạo lứt, thêm chút đường phèn, cho trẻ uống cách ngày.
- Cháo lá tre: Lấy lá tre non tươi, rửa sạch và chần qua nước sôi để loại bỏ vi trùng trước khi nấu cháo. Đây là phương thức chữa bệnh được cho là rất hiệu quả.
- Cho trẻ dùng nước xúp gà, nước hầm xương heo. Nên cho trẻ uống thường xuyên để bù lại lượng nước mất do mụn vỡ. Kiêng các thức ăn mà trẻ bị dị ứng trước đó.
Bổ sung dầu ăn vào thực đơn của trẻ. Chú ý cung cấp đủ 4 nhóm thức ăn: bột đường, đạm, chất béo và vitamin + khoáng tố (nhớ bổ sung kẽm). Dầu ăn còn là môi trường cho các vitamin ADEFK được hòa tan và hấp thu vào cơ thể và là nguồn dinh dưỡng không thể thiếu khi cơ thể trẻ đang suy yếu.
Trẻ em vẫn chưa ý thức đầy đủ về mức độ nguy hiểm và các biến chứng của bệnh nên vẫn hay gãi khi ngứa và vệ sinh tay chân không sạch. Khi cha mẹ không chú ý, nốt loét có thể bị bội nhiễm, gây nhiễm khuẩn da nặng hoặc nhiễm khuẩn máu.
Trẻ bị nhiễm bệnh cần được cách ly nghiêm ngặt và chăm sóc kỹ lưỡng tại nhà trong suốt thời gian bệnh cho tới khi hoàn toàn khỏi bệnh. Ngay cả người lớn chưa bị bệnh này cũng không nên chủ quan vì bệnh lan rất nhanh. Phải luôn giữ da trẻ thật sạch sẽ, không nên cho trẻ mặc áo quá dày vì dễ cọ xát làm vỡ mụn. Toàn bộ quần áo phải được giặt hằng ngày bằng xà phòng và ủi trước khi mặc. Cắt móng tay, móng chân thường xuyên.
Khi nốt phỏng bị vỡ, cha mẹ chỉ nên bôi thuốc xanh metylen. Nếu thực sự cần thiết, nên hỏi bác sĩ về liều lượng sử dụng. Tuyệt đối không bôi thuốc mỡ kháng sinh và thuốc đỏ.
