Hãy soi gương và nhìn kỹ: Biểu hiện trên mặt sẽ cho thấy bạn đang thiếu chất gì

Được vây quanh bởi những người thương yêu, vừa kết hôn với người đàn ông mà mình ngưỡng mộ, lẽ ra đây phải là quãng thời gian hạnh phúc nhất trong cuộc đời Alison Mattinson (y tá có kỹ năng và kinh nghiệm lâu năm đến từ Bắc Cornwall, Anh). Nhưng giữa âm thanh rộn rã của tiếng mở nút chai sâm-panh và lời chúc nồng ấm từ quan khách, Alison không thể rũ bỏ suy nghĩ lởn vởn trong đầu cô: Khi nào tiệc cưới sẽ kết thúc để cô có thể trở về phòng và ngả lưng trên chiếc giường êm ái?

Alison, năm đó 49 tuổi, đã bị kiệt sức và đau khớp trước khi đến với sự kiện quan trọng – hôn lễ thứ hai trong đời. Cho rằng thủ phạm là virus, cô chờ đợi cơn ốm mệt qua đi, nhưng mọi việc lại trở nên tồi tệ hơn.

Ngoài ra, sự thay đổi tâm trạng thất thường, trí não như thể có một đám mây mù che phủ (brain frog), mất trí nhớ, đau khớp, cảm giác nóng bừng mặt, trầm cảm và lo âu là những thứ thường xuyên xảy ra với Alison.

Nhiều người sẽ nhận ngay ra, Alison Mattinson đang đứng trước ngưỡng cửa thời kỳ mãn kinh. Nhưng đây mới chỉ là một phần trong câu chuyện của cô. Bởi vì thứ đã tàn phá sức khỏe của Alison cho tới thời điểm này là một chứng bệnh mà Maryon Stewart, chuyên gia về sức khỏe phụ nữ, tin rằng, đang ảnh hưởng tới số đông phụ nữ trung niên ngày nay: Chứng thiếu dưỡng chất mạn tính.

Chắc hẳn sẽ có người mỉa mai cái khái niệm mà Stewart vừa đưa ra: Thiếu dưỡng chất dường như không phải là thứ có thể xuất hiện trong lối sống no đủ tới mức dư thừa của thế kỷ 21.

Làm sao mà cơ thể của Alison lại đến mức thiếu dưỡng chất trầm trọng, khiến cô rơi vào tình cảnh đau ốm khốn khổ như vậy? Đặc biệt, khi xem xét chế độ ăn của Alison - thực ra, giống như phần lớn chúng ta, dù chưa hoàn toàn nhưng vẫn chứa một lượng đầy đủ các loại trái cây, salad và rau củ, điều đó lại càng khó có thể là hiện thực.

Vấn đề là mãn kinh tạo ra nhiều áp lực cho cơ thể hơn so với hình dung của chúng ta. Để đối phó hữu hiệu với tình trạng này, phụ nữ cần đảm bảo thể trạng tốt nhất với mức độ dinh dưỡng tối ưu. Nhưng chỉ có vài người trong số đó bước sang độ tuổi giữa 40 với mức dinh dưỡng phù hợp.

Những nghiên cứu do nhóm chuyên gia dinh dưỡng và y tá của Stewart tiến hành và đã được công bố, cho thấy, trước thời điểm kết thúc những năm tháng nuôi con, có tới 80% phụ nữ bị thiếu hụt magie. Rất nhiều người bị thiếu sắt, kẽm, canxi, vitamin D và các axit béo thiết yếu. Và trừ những người đảm bảo tốt mức độ dinh dưỡng cho cơ thể, số còn lại sẽ ngày càng rơi vào tình trạng suy thoái do áp lực quá trình lão hoá ngày càng tăng.

Chuyên gia Stewart tin rằng, vấn đề của Alison mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm – cô là 1 trong cả triệu phụ nữ bước vào tuổi trung niên bị thiếu dưỡng chất và không có khả năng xử lý tình hình.

Làm y tá, Alison hiểu rất rõ về thế nào là ăn uống lành mạnh, ít nhất về mặt lý thuyết. Cô cho biết: "Một phần công việc của tôi là đưa ra lời khuyên về dinh dưỡng cho mọi người. Nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng để thực hành những gì bạn rao giảng khi bạn lúc nào cũng trong trạng thái vắt chân lên cổ".

Giống như nhiều phụ nữ trung tuổi khác, Alison, năm nay 58 tuổi, liên tục phải xếp nhu cầu dinh dưỡng của chính bản thân mình xuống hàng thứ yếu. Bên cạnh công việc yêu cầu cao, cô còn phải chăm lo cho cha mẹ già cả. Không thể tránh khỏi, trong nhiều năm qua, các bữa ăn đúng nghĩa được thay thế bằng những đồ ăn nhanh mà cô mua vội trên đường về nhà.

Khi phụ nữ bận rộn, chất lượng thực phẩm họ ăn thường là nạn nhân đầu tiên và không ít người liên tục trải qua cảnh vừa đi vừa ăn. Điều tra mới nhất về dinh dưỡng và ăn kiêng cho thấy, 27% phụ nữ Anh có mức độ dự trữ sắt thấp và 1/5 thiếu hụt vitamin D. Trong khi đó, việc tiêu thụ các loại cá dầu đều đạt mức thấp khá xa so với khuyến nghị 1 khẩu phần/tuần.

Tuy nhiên, với phụ nữ mãn kinh, vấn đề trở nên nghiêm trọng hơn vì cơ thể họ, do sự dao động thất thường của lượng hormone, phải chật vật mới có thể hấp thụ và tích trữ dưỡng chất từ đồ ăn tốt cho sức khỏe mà họ có thời gian để thưởng thức. Kết quả, những phụ nữ như Alison bước vào giai đoạn mãn kinh khi cơ thể thiếu hụt dưỡng chất tới mức nó bắt đầu suy yếu.

Tuy nhiên, một khi đã xác định được vấn đề là thiếu hụt dưỡng chất, thông qua chế độ ăn và các thực phẩm bổ sung, họ có thể gần như đảo ngược hoàn toàn các triệu chứng này. Mất trí nhớ, vốn là tình trạng phổ biến trong giai đoạn mãn kinh bởi vì các thụ thể oestrogen trong não bị tác động do sự lên xuống bất thường của hormone, lại trở nên trầm trọng hơn do đường huyết thấp – hậu quả của mô hình ăn uống thiếu điều độ.

Những dưỡng chất thiết yếu cho sức khỏe nữ giới tuổi trung niên

Những phụ nữ cao tuổi hơn cần magie để hỗ trợ các chức năng hormone thông thường - nếu hàm lượng thấp sẽ làm tăng nặng các triệu chứng mãn kinh và khiến cơ thể lúc nào cũng mệt mỏi, uể oải. Tuy nhiên, có tới 80% phụ nữ mãn kinh bị thiếu hụt dưỡng chất thiết yếu này - vốn có trong các thực phẩm như cá hồi, hạt quả hạch Brazil và các sản phẩm từ đậu nành.

Canxi là dưỡng chất không thể thiếu cho sức khỏe xương, răng và chức năng não. Còn kẽm - vốn có trong thịt, trứng và nhiều loại quả hạch khác nhau - lại cực kỳ tốt cho sức khỏe hệ miễn dịch. Trong khi đó, việc thiếu sắt lại có thể gây ra tình trạng mệt mỏi cực độ. Và nếu hàm lượng vitamin D trong cơ thể bạn thấp, khớp của bạn sẽ bị đau, xương của bạn sẽ mỏng dần và nguy cơ mắc tiểu đường cũng như nhiều bệnh ung thư khác tăng lên. Hàm lượng vitamin B và các axit béo thiết yếu - vốn có trong các loại quả hạch, dầu hạt và cá có dầu - nếu thấp, cũng sẽ khiến bạn thấy mệt mỏi, tâm trạng u ám khi bước vào giai đoạn mãn kinh.

Giống như việc có một tài khoản ngân hàng nhưng thường xuyên trong tình trạng báo động đỏ vì bạn rút ra nhiều hơn là gửi vào, theo thời gian, bạn sẽ phá sản. Thỏa mãn nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể, ngay cả khi bạn thực sự ăn uống tốt, trở thành việc giống như cố đổ nước đầy một cái xô bị thủng một lỗ dưới đáy.

Nhìn mặt để nhận biết thiếu chất gì

Vậy làm thế nào để trước hết, bạn có thể xác định mình thiếu hụt dưỡng chất gì? Cơ thể luôn có cách để báo cho chúng ta biết có gì không ổn bên trong bởi các triệu chứng biểu hiện ra bên ngoài.

Trở lại trường hợp Alison. Cảm giác nóng bừng mặt và đổ mồ hôi đêm là dấu hiệu cho thấy, cô bị thiếu magie, canxi và vitamin D cũng như oestrogen. Còn sự bứt rứt, khó chịu, kiệt sức và trầm cảm là biểu hiện của người có hàm lượng axit béo thiết yếu và vitamin B thấp. Trong khi đó, móng tay giòn, dễ vỡ, rãnh nứt ở khóe miệng và làn da sần sùi, nổi mụn trên cánh tay, cẳng chân đã tố cáo tình trạng thiếu sắt, vitamin B và axit béo thiết yếu.

Alison cần tăng cường các thực phẩm giàu isoflavone - hợp chất giống oestrogen – trong chế độ ăn bằng cách ăn hạt lanh hữu cơ và các sản phẩm có nguồn gốc đậu nành. Những loại này sẽ hỗ trợ và điều hòa lượng hormone - thực ra luôn lên xuống thiếu ổn định do giai đoạn mãn kinh - cho cô. Alison cũng cần giảm các thực phẩm ngăn chặn sự hấp thụ các vitamin và khoáng chất thiết yếu như trà, rượu đỏ và đồ ăn vặt có đường.

Nhưng về ngắn hạn, như trường hợp của phần lớn phụ nữ, những cải thiện về chế độ ăn không thôi là chưa đủ. Để tăng lượng dinh dưỡng tới mức tối ưu, chuyên gia Stewart gợi ý một số thực phẩm bổ sung chủ chốt, bao gồm thực phẩm bổ sung khoáng và vitamin chất lượng cao, cỏ ba lá đỏ vốn giàu isoflavone và hoa St John’s Wort, thuộc họ hoa ban, có tác dụng giảm triệu chứng trầm cảm.