Chất béo và nguyên tắc sử dụng hiệu quả mà ai cũng nên biết

Chuyên gia nói gì 19/01/2017 06:25

Nhiều người kiêng dè chất béo vì sợ gia tăng các bệnh lý như béo phì, thừa cân, tăng huyết áp.. Tuy nhiên Phó GS - TS Lê Bạch Mai cho rằng đây là quan niệm sai lầm, bởi mất cân bằng chất béo trong chế độ dinh dưỡng sẽ gây nhiều hậu quả cho sức khỏe.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ Lê Bạch Mai - Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia chỉ rõ, chất béo có 5 lợi ích quan trọng với sức khỏe mà ai cũng nên biết:

Cung cấp năng lượng

Chất béo (lipid) là nguồn cung cấp năng lượng cho cơ thể với đậm độ cao, nhiều gấp đôi protein và đường bột. Mỗi gam lipid tạo ra 9Kcal, trong khi 1g protein (đạm) và 1g carbohydrate (đường bột) chỉ cho 4Kcal. Người trưởng thành cần 20-25% năng lượng từ chất béo, còn trẻ càng nhỏ thì tỷ lệ năng lượng do chất béo cung cấp càng cao, thậm chí cần tới 40% ở trẻ dưới 6 tháng tuổi.

Cung cấp các chất béo cần thiết

Cơ thể con người cần 3 nhóm chất béo khác nhau: chất béo bão hòa (SFAs), chất béo không bão hòa một nối đôi (MUFAs) và chất béo không bão hòa nhiều nối đôi (PUFAs). Các SFA có chủ yếu trong mỡ động vật, bơ và một số loại dầu thực vật làm từ quả có dầu… cung cấp năng lượng cho cơ thể. Song nếu tiêu thụ quá mức sẽ làm tăng lượng cholesterol trong máu, gây ra thừa cân, béo phì, tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tăng huyết áp. Chất béo nhóm MUFAs có trong mỡ cá biển, các loại dầu thực vật làm từ hạt có dầu (đậu nành, hạt cải, hướng dương).... có tác dụng đào thải cholesterol xấu trong máu, giúp phòng tránh các bệnh tim mạch, tăng huyết áp. PUFAs giúp giảm cholesterol xấu, đặc biệt kể đến 2 acid béo không bão hòa nhiều nối đôi mà cơ thể không thể tự tổng hợp được là omega 3 và omega 6, rất quan trọng đối với sức khỏe tim mạch và phát triển trí não.Vì thế, đảm bảo cân bằng giữa 3 nhóm chất béo SFAs - MUFAs - PUFAs này trong chế độ dinh dưỡng là rất quan trọng.

Một trong những nguồn cung cấp chất béo khá cân đối và lý tưởng là dầu gạo - loại dầu thực vật gần đây đang trở thành xu hướng tiêu dùng mới. Cụ thể, dầu gạo có tỷ lệ các chất béo bão hòa, không bão hòa một nối đôi và nhiều nối đôi gần nhất với khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Cùng nhờ vậy mà dầu gạo còn được mệnh danh là dầu ăn cho sức khỏe ở nhiều nước phát triển.

Chất béo và nguyên tắc sử dụng hiệu quả mà ai cũng nên biết - Ảnh 1.
Dầu gạo là một trong những nguồn cung cấp chất béo cân đối và khá lý tưởng

Tham gia cấu tạo các tế bào

Chất béo là thành phần không thể thiếu để cấu tạo nên tế bào, đặc biệt là các tế bào thần kinh và nhiều hormon của cơ thể. Các nhà khoa học cho biết, có tới 50% acid béo cấu tạo nên tế bào tiếp nhận ánh sáng ở đáy mắt là DHA (một acid béo thuộc nhóm omega 3).

Không chỉ vậy, khoảng 20-30% trọng lượng cơ thể phụ nữ khỏe mạnh là chất béo ( cao hơn nam giới). Nếu hàm lượng này giảm xuống dưới 18%, sẽ khiến quá trình rụng trứng bị ảnh hưởng. Nếu trên 30% trọng lượng cơ thể được coi là béo phì đối với nữ giới, trong khi đối với nam giới tyer lệ này là lớn hơn 25%.

Hòa tan các vitamin tan trong chất béo cho cơ thể

Chất béo là dung môi hòa tan các vitamin tan trong chất béo như: Vitamin A hỗ trợ tăng trưởng, miễn dịch, thị lực; Vitamin D giúp phát triển chiều cao, làm cho xương, răng chắc khỏe; Vitamin E chống oxy hóa, làm chậm lão hóa và hỗ trợ sinh sản và Vitamin K là yếu tố đông máu quan trọng.

Khi cơ thể thiếu chất béo các vitamin này khó được hấp thu, ảnh hưởng đến sự phát triển của nhiều cơ quan tổ chức trong cơ thể . Trẻ nhỏ chậm tăng trưởng, thiếu dinh dưỡng, kém tập trung. Người lớn khó hấp thu vitamin D nên dễ bị đau nhức xương, thiếu vitamin A gây giảm thị lực, sức đề kháng yếu...

Cho món ăn thêm hương vị, trọn dinh dưỡng

Chất béo như dầu ăn là nguyên liệu không thể thiếu trong căn bếp của các gia đình. Nếu như ở Việt Nam, dầu đậu nành, dầu hướng dương khá phổ biến thì ở các nước phát triển như Mỹ, Nhật, Úc, châu Âu người ta lại ưa dùng dầu gạo nhờ dồi dào những dưỡng chất tự nhiên quý giá như gamma oryzanol, phytosterol, vitamin E cùng các ưu điểm tuyệt đối trong nấu nướng.

Hàng loạt các nghiên cứu đã minh chứng về tác dụng đối với sức khỏe của dầu gạo. Nghiên cứu của Đại học Lowell (Mỹ) cho thấy, dầu gạo làm giảm đáng kể lượng cholesterol xấu trong máu nhờ vào hàm lượng cao gamma oryzanol và phytosterol. Điều này cũng được Viện Dinh dưỡng Quốc gia và Hội đồng Y khoa Ấn Độ chứng minh. Ngoài ra, nghiên cứu của Đại học Nagasiki, Đại học Tokyo (Nhật Bản) còn chứng minh khả năng chống lại nguy cơ xơ gan của gamma oryzanol nhờ vào khả năng đẩy lùi hiệu quả các gốc tự do.

Chất béo và nguyên tắc sử dụng hiệu quả mà ai cũng nên biết - Ảnh 2.

Sử dụng 20ml dầu gạo mỗi ngày giúp giảm cholesterol xấu và triglycerid dư thừa, ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh tim mạch

Bên cạnh đó, dầu gạo còn có nhiệt độ bốc khói cao tới 254o C, giúp làm hạn chế nguy cơ cháy khét, sản sinh các chất có hại trong quá trình chế biến, nên rất phù hợp để chiên, rán ở nhiệt độ cao. Ngoài ra, cũng có thể sử dụng dầu gạo trong nhiều hình thức nấu nướng như trộn salad, làm các món chay, thêm vào canh, súp…, giúp làm tăng hương vị món ăn mà vẫn giữ nguyên sự tươi ngon của nguyên liệu. Dầu gạo còn phù hợp để chế biến các món chay.

Mỗi ngày dùng 20ml dầu gạo sẽ giúp giảm lượng cholesterol xấu và triglycerid dư thừa, tốt cho tim mạch, huyết áp, ngăn chặn hình thành các gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa, tăng cường hệ thống miễn dịch.

Thực hư loại gia vị quen thuộc đun nóng gây ung thư, chuyên gia chỉ ra những thứ bạn cần tránh

Dầu hào khi đun nóng có gây ung thư không? Câu hỏi khiến nhiều người lo lắng và được các chuyên gia giải đáp.

TIN MỚI NHẤT