Chuyên gia hướng dẫn cha mẹ cách trò chuyện để bé phát triển tư duy

Não bộ của trẻ học và phát triển như thế nào?

Theo các chuyên gia Nhi khoa, não bộ của trẻ những năm đầu đời là một bức tranh lớn cần lấp đầy bằng những mảnh ghép từ những trải nghiệm thực tế. Chính những mảnh ghép này sẽ làm nên sự phát triển toàn diện của trẻ về sau. Việc thiếu hụt những mảnh ghép đồng nghĩa với việc trẻ sẽ nghèo nàn về nhận thức, suy nghĩ và giải quyết vấn đề. Sự tương tác của cha mẹ chính là một phần trong quá trình hoàn thiện những mảnh ghép đó.

Nghiên cứu cho thấy, để phát triển tư duy, tăng chỉ số thông minh và sự sáng tạo cho trẻ, cha mẹ nên kể cho con nghe những câu chuyện có nội dung đa dạng hàng ngày. Câu chuyện có nội dung nhất định sẽ giúp cha mẹ và bé tương tác với nhau tốt hơn, trẻ sẽ ghi nhớ lâu hơn.

Cách trò chuyện để bé phát triển tư duy

Trò chuyện cùng bé từ ba tháng cuối thai kì đến 8 tháng tuổi

Trong giai đoạn này, cấu trúc não bộ bé đang được xây dựng, sự tương tác của bé với cha mẹ chưa nhiều. Tuy nhiên, việc trò chuyện cùng con vẫn được khuyến khích vì sẽ kích thích sự phát triển tư duy của bé trong giai đoạn sau.

Khi mẹ bầu nằm thư giãn, khi thay tã cho trẻ sơ sinh, khi cho con bú… là những thời điểm thích hợp để trò chuyện cùng con. Các câu chuyện có thể xoay quanh một số chủ đề như:

- Câu chuyện cha mẹ cảm thấy vui trong ngày.

- Về việc cha mẹ đang làm với bé.

- Ấn tượng về một người mẹ đang nhớ và muốn chia sẻ cùng bé.

Trò chuyện cùng bé từ 8 tháng tuổi đến 5 tuổi

Giai đoạn từ 8 tháng tuổi đến 5 tuổi là giai đoạn vàng để cha mẹ dạy bé phát triển tư duy, nâng cao trí thông minh. Để tạo ra câu chuyện có nội dung nhằm phát triển tư duy cho trẻ, cha mẹ có thể áp dụng các cách:

Cách 1: Mẹ nghĩ ra câu chuyện có 2 nhân vật 

Các chuyên gia khuyên mẹ nên tìm những nhân vật gần gũi với thế giới quanh bé như: Chó – Mèo, bươm bướm – bông hoa.

Cách 2: Mẹ tìm một nhân vật tương ứng với một hành động đặc trưng của nhân vật đó trong câu chuyện có nội dung kể cho bé.

Một số nhân vật và hành động tiểu biểu như:

- Ba – làm vườn

- Mẹ – nấu ăn

- Bà – trông con

- Bác sĩ – khám bệnh

- Cún con – vẫy đuôi khi bé về.

Và rất nhiều câu chuyện mẹ có thể đan xen để kể về ai đó, về những chuyện hàng ngày trong nhà hoặc môi trường sống xung quanh.

Cách 3: Mẹ nghĩ ra một nhân vật, nhân vật còn lại là bé với một số câu chuyện gần gũi. Ví dụ:

- Ba và bé: "Ba mua sách cho con, con có nhớ tại sao con lại chọn quyển này? Ba gợi ý điều gì cho con".

- Dì út và bé: "Dì út có cột tóc không? Tóc con ngắn làm sao nhờ dì út cột được?"

Cách 4: Mẹ tìm một hành động cả mẹ và bé là hai nhân vật trong câu chuyện.

- Lựa vớ vào sọt: “Chiếc nào của con, của mẹ và của bố? Con có thích mang thử tất chân của bố không?”

- Làm bếp cùng mẹ: “Con nhặt lá giúp mẹ nhé! Khoai tây và khoai lang khác nhau chỗ nào? Tại sao phải rửa sạch rau trước khi ăn?”

Cách 5: Tìm một tình huống và đưa ra tình huống cho cha mẹ và bé cần giải quyết. Ví dụ:

- Gặp đèn đỏ: "Chúng ta làm gì nào? Tại sao chúng ta dừng lại? Mọi người ở ngã tư sẽ làm gì? Đèn xanh sẽ báo hiệu gì? Đèn vàng khi nào sẽ xuất hiện?". Rất nhiều câu chuyện bạn có thể đan xen để kể trên đường đi và bé sẽ không thấy nhàm chán.

- Gặp cụ già bán vé số: "Cụ trông như thế nào? Cụ có già giống bà ngoại không? Tại sao cụ lại bán vé số giữa dòng xe đông nghẹt? Tối rồi sao cụ không về nhà? Có lẽ cụ không có gia đình? Con nghĩ chúng ta nên mua giúp cụ 1 tờ vé số nhỉ? Con nhận vé số từ tay cụ con sẽ nói gì? Nhiều câu chuyện bạn có thể đan xen để dạy bé hiểu hơn về lòng yêu thương.

Với cách trò chuyện có nội dung theo từng độ tuổi phát triển nói trên, cha mẹ sẽ dạy bé phát triển tư duy một cách tốt nhất.

Bác sĩ Nguyễn Hoàng Anh

(Bệnh viện Hoàng gia Worcester - Vương quốc Anh)